Acil tıpta maliyet etkinliği, sınırlı sağlık kaynaklarının
en verimli şekilde kullanılmasını ve en iyi sağlık sonuçlarının elde edilmesini
amaçlayan temel bir ilkedir. Acil servislerde farklı tanı ve tedavi
stratejilerinin maliyet ve faydalarının sistematik olarak karşılaştırılması,
hem hasta bakımının kalitesini hem de sağlık sisteminin sürdürülebilirliğini
artırır. Maliyet-etkinlik analizi (Cost-effectiveness analysis-CEA), alternatif
müdahalelerin maliyetlerini ve sağlık sonuçlarını karşılaştırarak, kaynakların
en verimli şekilde tahsis edilmesini sağlar. Ekonomik değerlendirme yöntemleri arasında maliyet-etkinlik
analizi (CEA), maliyet-fayda analizi (Cost-Benefit Analysis-CBA) ve
maliyet-yararlılık analizi (Cost-Utility Analysis-CUA) yer alır. CEA,
genellikle yaşam yılı veya önlenen vaka gibi doğal birimler üzerinden
değerlendirme yaparken, CUA kaliteye uyarlanmış yaşam yılı (Quality Adjusted
Life Year-QALY) gibi ölçütler kullanır. CBA ise tüm maliyet ve faydaları
parasal birimlerle ifade eder. Bu yöntemler, klinik karar alma süreçlerinde ve
kaynak tahsisinde yol göstericidir. Acil tıpta maliyet etkinliğini etkileyen faktörler arasında
doğrudan tıbbi maliyetler (ilaç, tetkik, personel), dolaylı maliyetler (iş gücü
kaybı, üretkenlik kaybı) ve maddi olmayan maliyetler (ağrı, yaşam kalitesinde
azalma) bulunur. Etkinliğin ölçülmesinde ise ölüm oranı, morbidite, hastanede
kalış süresi ve yaşam kalitesi gibi göstergeler kullanılır. Uygulamada, akılcı
ilaç kullanımı, tanısal algoritmalar, erken taburculuk kriterleri ve evde bakım
gibi stratejiler, hem maliyetleri azaltmakta hem de hasta sonuçlarını
iyileştirmektedir. Ayrıca, triyaj sistemleri, protokoller ve atık yönetimi
gibi organizasyonel yaklaşımlar da acil servis işleyişinde maliyet
etkinliğini artırmaktadır. Sonuç olarak, acil tıpta maliyet etkinliği analizleri, hem
hasta merkezli hem de sürdürülebilir sağlık hizmeti sunumunu destekler.
Standartlaştırılmış yöntemlerle ve yerel verilerle desteklenen analizler,
sağlık politikası yapıcıları ve klinisyenler için daha doğru kararlar
alınmasına katkı sağlar. Özellikle acil servislerde yapılan maliyet-etkinlik
çalışmaları, kaynakların en verimli şekilde kullanılmasına ve hasta bakımının
optimize edilmesine olanak tanır.
Bu kitabın bölümleri bulunmamaktadır.
Atıf Sayısı :