Bu bölümde, anksiyolitik ve sedatif-hipnotik ilaçların genel özellikleri ve etki mekanizmaları üzerinde durulmuştur. Anksiyolitikler, anksiyeteyi azaltarak daha sakin ve rahat düşünmeyi sağlayan ilaçlardır. Sedatif-hipnotikler ise uykuya dalma, sürdürme veya kısmi anestezi sağlayan ilaçlardır. Bu ilaçlar, sinir sistemini baskılayıcı etkileri minimum olacak şekilde çalışır. Uyku-uyanıklık nörobiyolojisinde histamin, dopamin, nörepinefrin, serotonin ve asetilkolin gibi nörotransmitterlerin aktivasyonu önemli bir rol oynar. Sedatif ilaçlar, bu nörotransmitterlerin uyarılmayı düzenleyen retiküler etkinleştirici sistemini bloke eder. Ayrıca hipotalamusta uyku ve uyanıklığı düzenleyen bir devre de bulunur. Bu devrede histamin ve gamma-aminobütirik asit (GABA) gibi nörotransmitterler etkin rol oynar. Anlatılan ilaçlardan benzodiyazepinler (BZD) ve barbitüratlar benzer klinik yanıtlar oluştururken, diğer ilaçlar farklı etki mekanizmaları ile daha sınırlı klinik yanıtlar gösterir. Sedatif-hipnotik ilaçların uzun süreli kullanımda tolerans gelişebilir, çekilme belirtileri görülebilir ve bağımlılık riski yüksektir. Ayrıca farklı sedatif-hipnotikler birbirleriyle çapraz tolerans geliştirebilir ve yan etkileri arasında SSS depresyonu, bilişsel bozukluklar ve solunum-kardiyovasküler sistem depresyonu bulunur.(AI)
Atıf Sayısı :
