Zehir, vücudun bir parçasına veya fonksiyonuna zarar
verebilen maddelerdir. Zehirlenmeler genellikle erişkinlerde bilinçli ilaç
alımı, çocuklarda ise kazara olur. Zehirlenmiş hastanın yönetimi; destekleyici
bakım, dekontaminasyon, gerekirse eliminasyonun artırılması ve antidot
tedavisini içerir. Tıbbi toksikolojide gastrik dekontaminasyon için tek doz
aktif kömür (TDAK) kullanılır. Aktif kömür (AK), geniş yüzey alanı sayesinde
toksinleri bağlayarak sistemik emilimi azaltır. En etkili olduğu zaman yutulduktan
sonraki ilk saattir, ancak yavaş salınımlı ilaçlarda 6 saate kadar verilebilir.
Dozaj, toksik maddenin 10–40 katı ya da çocuklarda 0,5–1 gram (g) /kilogram
(kg), yetişkinlerde 50–100 g oral yoldan ya da nazogastrik sonda ile verilir. Çoklu doz aktif kömür (ÇDAK) dekontaminasyon yöntemi dışında
enterohepatik sirkülasyona giren ajanların eliminasyonunu artırmak amacıyla 0.5
g/kg dozunda ve her 6 saate bir, toplam 4 kez olacak şekilde uygulanır. Böylece
AK, ilacın veya toksinin enterohepatik dolaşımını engelleyerek sistemik
dolaşıma tekrar karışmasını önler ve serum konsantrasyonunu düşürür. ÇDAK
uygulamasının endike olduğu maddeler; karbamazepin, kinin, aminofilin,
teofilin, amitriptilin, barbitüratlar, fenobarbitaller, dapson, digitoksin,
nadolol, nortriptilin, salisilatlar, siklosporin, siklopeptid içeren
mantar zehirlenmeleri yer alır. AK uygulamasının kontrendike olduğu durumlarda,
ÇDAK uygulaması kontrendikedir.
Kitap Adı:
Acil Tıpta Tedavi Girişimleri
Atıf Sayısı :
