Toprak analizleri, bitki besleme stratejilerinin
belirlenmesinde ve tarımsal verimliliğin optimize edilmesinde temel bir
bilimsel araçtır. Rasyonel gübreleme programlarının oluşturulabilmesi, ancak
topraktaki mevcut besin elementlerinin ve fizikokimyasal özelliklerin eksiksiz
ve doğru şekilde belirlenmesiyle mümkündür. Toprak analizleri yalnızca besin
eksikliklerini ortaya koymakla kalmaz; aynı zamanda besin elementlerinin aşırı
birikimi sonucu oluşabilecek toksisite risklerini, tuzluluk ve alkalilik gibi fizikokimyasal
sorunları da tespit eder. Bu bölümde, (1) toprak analiz sonuçlarının
değerlendirilmesinde izlenecek yöntem ve dikkat edilmesi gereken hususlar, (2)
topraklara gübre tavsiyelerinde kalibrasyon yönteminin uygulanması ve (3)
analiz sonuçlarının değerlendirilerek toprakların yeterlilik derecelerine göre
sınıflandırılması konuları ele alınmıştır. Birinci kısımda, toprak
analizlerinin yapılma amaçları, en uygun analiz zamanı ve dikkat edilmesi
gereken noktalar açıklanmıştır. İkinci kısımda, toprak analizine dayalı gübre
önerilerinin yalnızca o bölgenin toprak ve iklim koşullarını yansıttığı, bu
nedenle farklı bölge koşullarında doğrudan kullanılamayacağı belirtilmiştir.
Ayrıca, herhangi bir analiz yönteminin farklı toprak ve iklim koşullarında kullanılabilmesi
için mutlaka o bölgenin koşullarına uygun tarla denemeleri ile kalibrasyonunun
yapılması gerektiği vurgulanmıştır. Bu kapsamda, azot kalibrasyonu (organik madde yöntemi) örneği üzerinden
kalibrasyon çalışmasının nasıl yürütüldüğü açıklanmıştır. Kalibrasyon
sonuçlarına göre topraklar, içerdiği besin maddesi miktarına göre “çok az, az,
orta, yeterli, çok” veya “çok fazla” olarak sınıflandırılmış ve buna uygun
gübre dozajları belirlenmiştir. Üçüncü kısımda ise topraklar; fiziksel ve
kimyasal özelliklerine göre toprak
reaksiyonu (pH), elektriksel
iletkenlik (EC), tekstür,
organik madde (OM), katyon değişim
kapasitesi (KDK), kireç ve kireç ihtiyacı esas alınarak
değerlendirilmiştir. Makro besin elementlerinden azot (N), alınabilir
fosfor (P), değişebilir potasyum
(K), kalsiyum (Ca), magnezyum (Mg) ve kükürt (SO4); mikro besin
elementlerinden demir (Fe), çinko (Zn), bakır (Cu), manganez (Mn),
bor (B) ve klor (Cl) konsantrasyonları dikkate
alınarak sınıflandırma yapılmıştır. Ayrıca, diğer besin elementlerinden nikel (Ni), kobalt (Co) ve selenyum
(Se) da değerlendirilmiş ve topraktaki yeterlilik dereceleri
belirlenmiştir. Sonuç olarak, toprak analiz sonuçları hem uygulanacak gübre
dozlarının belirlenmesinde hem de toprak sağlığının izlenmesi ve korunmasında
bilimsel bir temel oluşturur. Bu bütüncül yaklaşım sayesinde tarımsal ürünlerin
miktar ve kalitesi artırılırken, çevre üzerindeki olumsuz etkiler de en aza
indirilebilir.
Bu kitabın bölümleri bulunmamaktadır.
Atıf Sayısı :
