Sokol Teşkilatının Etkisiyle Şekillenen Halkevleri: Erken Cumhuriyet Türkiye’sinde Eğitimde Bir Model Arayışı
Anahtar Kelimeler
Erken Cumhuriyet döneminde Halkevleri, toplumsal modernleşme
ve ulus-devlet inşasının en önemli kurumlarından biri olarak ortaya çıkmıştır.
Halkevlerinin kuruluşunda yalnızca iç dinamikler değil, aynı zamanda
Avrupa’daki benzer kurum modelleri de etkili olmuştur. Bu çerçevede özellikle
Çekoslovakya kökenli Sokol teşkilatı, Türkiye tarafından dikkatle
incelenmiştir. Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi’nde yer alan
belgeler, Belgrat, Prag ve Roma elçiliklerinden gönderilen raporlar, dönemin
basınında çıkan haberler ve literatürdeki yayınlar, Sokol’un Türkiye’de
yakından takip edildiğini göstermektedir. Sokol teşkilatının yalnızca bir spor
örgütlenmesi olmadığı; gençliği disipline eden, toplumsal dayanışmayı
güçlendiren ve ulusal birliği pekiştiren bir model sunduğu anlaşılmaktadır.
Mustafa Kemal Atatürk’ün bu kuruma özel ilgi gösterdiği ve incelettirdiği
görülmektedir. Bu süreçte Selim Sırrı Tarcan’ın teorik çalışmaları ve
katkıları, Sokol’un beden terbiyesi anlayışının Türkiye’deki Halkevleri Spor Şubesi
aracılığıyla kurumsallaşmasına zemin hazırlamıştır. Böylece Halkevleri,
Sokol’dan esinlenen beden terbiyesi, halk eğitimi ve kültürel faaliyetleri
erken Cumhuriyet’in modernleşme hedefleriyle bütünleştirmiş hem kurumsal hem de
toplumsal açıdan Cumhuriyet’in dönüşüm projesinde merkezi bir rol üstlenmiştir.
Kitap Adı:
Türkiye Cumhuriyeti Tarihinde Eğitim Araştırmaları (1923-1960)
Atıf Sayısı :
