Bitkisel biyoaktif bileşikler (etken maddeler),
bitkilerde sentezlenen ancak büyüme ve üreme gibi temel süreçlerde doğrudan rol
almayan sekonder metabolitlerdir. Bu maddeler; zararlılara, hastalıklara,
ultraviyole radyasyona ve oksidanlara karşı savunma sağlamakta, ayrıca koku ve
renk gibi özelliklerle üreme süreçlerini desteklemektedir. İnsan ve hayvan
sağlığı üzerinde olumlu etkileriyle dikkat çeken bu bileşikler, Türkiye gibi
bitki çeşitliliği zengin ülkelerde daha geniş bir potansiyele sahiptir.
Ülkemizde yaklaşık 12.000 bitki türü bulunmakta olup 4.000’i endemiktir. Bitkilerde
100.000’den fazla sekonder bileşik tanımlanmış olup, bunların en büyük
gruplarını terpenoidler ve alkaloidler oluşturur. Bu bileşiklerin sentezinde
kloroplast ve kromoplast gibi plastidler önemli rol oynar. Genel olarak
bitkisel biyoaktif bileşikler şu sınıflara ayrılır: alkaloidler; glikozitler
(kardiyak glikozitleri, saponinler, fitosteroller/fitostanoller, solaninler,
antraglikozidler, glukosinolatlar, acıglikozidler, siyanogenetik ve fenolik
glikozitler, karbon glikozitler); fenolik maddeler (basit fenoller,
fenilpropanoidler, flavonoidler, tanenler); terpenler (mono-, seski-, di-, tri-
ve tetraterpenler/karotenler); kuinonlar ve antrakinonlar. Bu kapsamlı
çeşitlilik, bitkilerin ekolojik uyum yeteneklerini ve biyolojik işlevlerini
yansıtarak tıp, veteriner hekimliği ve
beslenme alanlarında önemli bir araştırma konusu oluşturmaktadır.
Bu kitabın bölümleri bulunmamaktadır.
Atıf Sayısı :
