- 1 -Bölüm 1ERGENLERDE OBEZİTE: NE YAPABİLİRİZ?Erdem ŞAHİN1Obezite, enerji aşırı tüketimi nedeniyle fiziksel, psikolojik, sosyal ve ekonomik sorunlara yol açabilen kronik bir durumdur (Reinehr, 2010). Son 20-30 yılda teknolojik ilerlemelerle birlikte obezite, birçok ülkede küresel bir sağlık sorunu haline gelmiş ve tüm yaş gruplarında hızla artmıştır (Aksoydan ve Çakır, 2011). Türkiye'deki ergenler arasında obezite oranları, kilo ile ilişkili hastalıkların yaygınlığıyla birlikte dramatik bir şekilde artmıştır. Ergenlik, hızlı büyüme ve gelişme dönemidir. Obezite, uzun vadeli sağlık sorunlarına da etki eden ciddi sağlık sorunlarına yol açar (Kane ve Frisco, 2013). Aşağıdaki önemli sorulara cevap aradık: 1) Aşırı kilolu ve obez ergenlerin gelişimindeki ana faktörler nelerdir? 2) Fazla kilo ileriki yaşamda hangi sorunlara yol açacak? 3) Bunu hakkında ne yapabiliriz? Bu soruların cevaplarını incelemek, birey ve toplum için önemlidir.TANIMVücut kitle indeksi (VKİ), kilonun (kg) boyun karesine (m2) oranıdır. VKİ, kilo ile ilişkili hastalıkları tahmin etmek için kullanılan kolay ölçülebilir bir değerdir. Yetişkinlerde, 25 ile 30 kg/m2 arasındaki bir VKİ değeri aşırı kilolu ve ≥30 kg/m2 obez olarak kabul edilir. Obezite, sırasıyla VKİ'nin 30-35 kg/m2, 35-40 kg/m2 ve ≥40 kg/m2 olduğu sınıf 1, sınıf 2 ve sınıf 3 olarak sınıflandırılır (Consultation, 2000; Pi-Sunyer vd., 1998). Çocukluk ve ergenlikte sınıflandırma farklıdır. VKİ değerleri yaş ve cinsiyete göre hesaplanır, çünkü çocuklarda ve ergenlerde büyüme kilo alımı yerine boy uzaması olarak gerçekleşir. Ulusal Sağlık Bakım İstatistikleri (NCHS) ve Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), çocuklar ve ergenler için VKİ standartları bildirmiştir. 2 ile 20 yaş arasındaki çocuklar için aşağıdaki tanımlar ağırlık durumunu sınıflandırmak için kullanılır (Baker vd., 2005).1 Dr. Öğr, Üyesi, Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi, Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği, erdem-sahin07@hotmail.comObstetrik ve Jinekoloji I- 2 -• Zayıf - Yaş ve cinsiyete göre VKİ <5. persentil• Normal kilolu - Yaş ve cinsiyete göre VKİ 5. ve 85. persentil arasında• Aşırı kilolu - Yaş ve cinsiyete göre VKİ 85. ve 95. persentil arasında• Obez - Yaş ve cinsiyete göre VKİ ≥95. persentil• Şiddetli (sınıf II) obezite - VKİ, 95. persentil değerlerinin ≥120%'si veya VKİ ≥35 kg/m2 (hangisi daha düşükse) (Kelly vd., 2013; Skinner, Ravanbakht, Skelton, Perrin ve Armstrong, 2018)YAYGINLIK VE ETİYOLOJİTürk ergenlerinde obezitenin kesin yaygınlığı bilinmemekle birlikte, %25'in üzerindedir. Mevcut yaygınlık dünya çapında artmaktadır (Ogden vd., 2016). Obezitenin patogenezi ve etiyolojisi çeşitlidir. Çevresel faktörler, sedanter yaşam tarzı ve ihtiyaçtan fazla kalori alımı gibi ergen obezitesiyle güçlü bir şekilde ilişkilidir. Çevresel faktörler, obezitenin sadece bir kısmını açıklayabilir.(AI)