Basınç ve rüzgarlar konusunun iyi anlaşılması, bir
bölgenin ikliminin doğru anlaşılması ve yorumlanması açısından bir
zorunluluktur. Bu konu belirli bir düzeyde matematik, fizik ve kimya bilgisi
gerektirdiğinden, coğrafya bölümü öğrencilerinin zaman zaman zorlandığı bir
başlık olsa da günlük hayatımızdaki etkileri bakımından ayrıca önemlidir. Evrende kütlesi olan tüm cisimlerin birim yüzeye
uyguladıkları dik kuvvet basınç olarak tanımlanan basınç, sıcaklık ve
yükseklikle ters orantılı, yoğunluk ve yerçekimi ile ise ter orantılı olarak
değişim göstermektedir. Basıncın yüksek olduğu durumlarda havanın yoğunluğu
fazla olduğu için alçalıcı hava hareketleri görülmektedir. Bu alçalıcı
hareketler, bulut ve yağış oluşumunu zorlaştırır. Eğer basınç düşükse hava
çoğunlukla bulutlu ve yağış olasılığı yüksektir. En basit şekliyle atmosferde bulunan gazların
yoğunluğundaki farklardan doğan yatay yönlü hava hareketleri olan rüzgarların
hızı, yönü ve frekansı basınç farkı, koriyolis, merkezkaç ve sürtünme
etkilerine bağlı olarak değişmektedir. Rüzgarlar incelendiğinde alize, batı ve kutup
rüzgarları gibi yön ve hız açısından görece sürekli olanları olduğu gibi,
musonlar gibi mevsimlik olarak yön değiştirenler, meltemler gibi gece ve gündüz
yönü değişenler bulunmaktadır. Bunların dışında yerel olarak farklı
isimlendirilen rüzgarlar da ayrı bir başlık olarak düşünülmelidir. Son yıllarda iklim değişikliğinin artan etkileri,
Kuzey Atlantik Salınımı (NAO), Arktik Salınım (AO) ve El Niño Güneyli Salınım
(ENSO) gibi küresel atmosfer okyanus osilasyonlarına olan ilgiyi artırmıştır.
Bu kitabın bölümleri bulunmamaktadır.
Atıf Sayısı :
