Olumsuz sonuçlar ile karşılaşmadan ve ağır bedeller ödemeden bu
sonuçları nasıl öngördüğümüz ve bir başkasının davranışlarını nasıl
modellediğimiz, Sosyal Bilişsel Öğrenme Kuramı tarafından açıklanmaktadır.
Sosyal bilişsel öğrenme kuramı deyince akla ilk gelen kişi Albert Bandura’dır.
Bandura hem öğrenmede model alma ve gözlemin önemine vurgu yapmış, hem de
bilişsel süreçlerin davranışları nasıl etkilediğini açıklamıştır. Model alarak
gözlem yoluyla öğrenme dört adımlı bir süreçte gerçekleşir. İlk adımda gözlem
yapan kişinin modelin bazı özelliklerine dikkat etmesi, ikinci adımda dikkat
ettiği bu özellikleri aklında tutması, üçüncü adımda gözlemlediği ve
hafızasında tuttuğu davranışı meydana getirmesi ve son adımda davranışı yapmak
için güdülenmesi gerekir. Modelin ve gözlemcinin özellikleri, dikkat etme ve
öğrenme sürecini etkiler. Sosyal bilişsel öğrenme kuramı öğrenmeyi karşılıklı
belirleyicilik, öngörü kapasitesi, sembolleştirme kapasitesi, dolaylı öğrenme
kapasitesi, öz-düzenleme kapasitesi, kendini yargılama kapasitesi ve algılanan
öz yeterlik olarak sıralanabilecek temel ilkelere dayandırır. Bu ilkeler
arasında öz-yeterlik ilkesi araştırmacıların çok ilgisini çekmiştir.
Öz-yeterlik bireyin belirli bir performansı göstermek için gerekli faaliyetleri
organize etme ve başarılı olarak bu performansı gösterebilme kapasitesine
ilişkin kendi yargısıdır. Sosyal bilişsel kuramın kavramları ve ilkeleri
eğitimde öğretmenlere, velilere, idarecilere ve öğrencilere rehberlik edecek
pek çok unsur içerir. Anne-babalar, öğretmenler, sanatçılar, siyasetçiler,
sporcular, sosyal medya fenomenleri ve tanınırlığı yüksek kişiler, aslında
toplumdaki her bir birey uygun rol model olma sorumluluğunu üzerinde
taşımalıdır. Öğrencilerin öz-yeterlik algılarını güçlendirmek eğitimcilerin ve
anne babaların en önemli görevlerinden biri olmalıdır. Öğrenciye verilen
görevlerin öğrencilerin üstesinden gelebileceği zorlukta olması, bireysel
ihtiyaçlarına uygun eğitim öğretim içeriklerinin hazırlanması, öğrencilerin
birbirleriyle karşılaştırılmaması en önemli öneriler arasında sıralanabilir.
Kitap Adı:
Eğitim Psikolojisi
Atıf Sayısı :
