Bu çalışmada tarımın Diyarbakır ili için önemi
incelenmiştir. Tarımın herhangi bir ülke ya da bölge ekonomisindeki yeri ve
önemi açıklanırken kırsal nüfus ve tarımda istihdam edilen nüfus oranları,
nüfusun gıda maddeleri ihtiyacının karşılanma düzeyi, tarımın sanayiye, milli
gelire ve dış ticaret açığının kapatılmasına yaptığı katkıları dikkate
alınmaktadır. Bu çalışmada da buna uygun olarak gayrisafi hasıla ve toplam
istihdamdaki sektör payları ve ayrıca Diyarbakır ilinin önemli bitkisel ve
hayvansal ürünleri, tarımsal üretim değeri ve zaman içerisinde bunlardaki
değişimler incelenmiştir. İncelenen göstergeler, Diyarbakır ilinin yanı sıra
karşılaştırmalara imkân vermek için Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve Türkiye
verileri ile birlikte ele alınmıştır. Elde edilen sonuçlara göre 2004-2022
yıllarını kapsayan dönemde Diyarbakır ilinin bitkisel ve hayvansal üretim
değerlerinde sıralamayı değiştirecek kadar artışlar olduğu, tarımsal üretim
değerinin alt sektör paylarının hayvansal üretim lehine değiştiği belirlenmiştir.
İlde tarım sektörünün GSYİH’daki payı %16, istihdamdaki payı ise %28.8’dir.
Türkiye işlenen arazi varlığının %2,4’ü Diyarbakır ilinde olup, il, 2020 yılı
verilerine göre Türkiye’de bitkisel ürünler değeri sıralamasında 13., hayvansal
ürünler değeri sıralamasında ise 4. sırada yer almaktadır. Ayrıca, Diyarbakır
ilinin Türkiye toplam bitkisel üretim değerindeki payı %2,1 ve hayvansal
ürünler üretim değerindeki payı %3,5 olarak hesaplanmıştır. Bu çalışmanın da
ortaya koyduğu gibi tarım sektörünün istihdamdaki ve gayrisafi hasıladaki
payları, Diyarbakır ilinin tarımsal üretim değeri bakımından Türkiye’deki
sıralaması ve ayrıca birçok bitkisel ve hayvansal ürünlerin bölge ve Türkiye
üretimindeki yüksek payları, tarım sektörünün Diyarbakır için ne kadar önemli
bir sektör olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte, buğday ve mercimek gibi
susuz koşullarda üretim yapılan ürünlerde kuraklığın büyük risk oluşturduğu ve
önemli ürün kayıplarına yol açtığı; sofralık çekirdekli üzüm ve karpuz
üretiminde Diyarbakır ilinin Türkiye toplam üretimindeki payının yıldan yıla
düştüğü, ilin payının arttığı tek bitkisel ürünün pamuk olduğu belirlenmiş,
badem ve antepfıstığında Diyarbakır ilinin sağladığı uygun koşullara rağmen
potansiyelin iyi değerlendirilemediği tespit edilmiştir.
Kitap Adı:
Diyarbakır’ın Tarım Potansiyeli Ve Gelişimi
Atıf Sayısı :
