Asit ve baz dengesi bozuklukları, vücutta asit ve baz seviyelerinin dengesinin bozulduğu durumları ifade eder. Bu durumlar genellikle asidoz (asit fazlalığı) veya alkaloz (baz fazlalığı) olarak ortaya çıkar. Asit dengesini sağlayan mekanizmalar arasında asit üretimi, hidrojen iyonunun tamponlanması, hidrojen iyonunun bikarbonat ile reaksiyona girmesi ve böbreğin vücuda bikarbonat iyonu ilavesi sayılabilir.Bikarbonat iyonunun proksimal tübüler reabsorbsiyonunu düzenleyen mekanizmalar ise lüminal bikarbonat iyon konsantrasyonu, lüminal hidrojen iyonu konsantrasyonu, proksimal tübüler hücrelerde hidrojen iyonu konsantrasyonu, peritübüler bikarbonat iyon konsantrasyonu, peritübüler pCO2, angiotensin II ve paratiroid hormonu içerir.Respiratuar Quotient (RQ), oksijen tüketiminin karbondioksit üretimine oranını ifade eder. Karbonhidrat ve yağ tüketiminin dengeli olduğu durumlarda normal RQ değeri 0.8'dir. Karbonhidrat fazla tüketildiğinde RQ oranı 1 olurken, yağ asitleri fazla tüketildiğinde RQ oranı 0.7 olur.Artmış anion-gap (AG) metabolik asidozun sebepleri arasında laktik asidoz, ketoasidoz, toksinler ve böbrek yetmezliği sayılabilir. Normal anion-gap metabolik asidozun sebepleri ise asit verilmesi, bikarbonat kaybı, GİS'ten bikarbonat kayıpları, üreterosigmoidostomi, renal tübüler asidoz ve karbonik anhidraz inhibitörleri olarak sıralanabilir.Normal asit baz dengesinin sağlanmasında temel mekanizmalar arasında sistemik arteriyel kan pH değerinin 7.35-7.45 arasında tutulması, hücre dışı ve hücre içi tampon sistemlerinin fonksiyonu, akciğer ve böbrekteki düzenleyici mekanizmalar, arteriyel karbondioksit değeri (PaCO2) için santral sinir sistemi ve solunum sisteminin fonksiyonları, plazma bikarbonat düzeyinin kontrolü için böbrekten asit veya alkali atılımının artırılması veya geri kazanılması yer alır.Böbrekteki temel mekanizmalar arasında filtre edilen bikarbonatın reabsorbsiyonu ve asit oluşumu sayılabilir. Metabolik alkalozun nedenleri arasında artmış bikarbonat kazanımı ve bikarbonat atılımında yetersizlik yer alır.Laktik asidoz, doku perfüzyonundaki bozulma sonucu oluşan bir durumdur. Tedavide temeldeki patolojinin düzeltilmesi ve organ perfüzyonunun düzeltilmesine yönelik tedavi önemlidir. Basit asit-baz bozukluklarında beklenen kompanzasyon mekanizmaları ise metabolik asidozda PaCO2'nin düşmesi, metabolik alkalozda PaCO2'nin yükselmesi, respiratuar asidozda HCO3-'in artması ve respiratuar alkalozda HCO3-'in azalmasıdır.Mikst tip asit-baz bozukluklarında ise birden fazla asit-baz dengesizliği bir arada görülür. Bu hastalar genellikle... (devamı gelecek)(AI)