Artikülasyon Ve Fonolojinin Anatomi Ve Fizyolojisi
Anahtar Kelimeler
Sesin oluşumu ve fonasyon süreci, insan vücudundaki çeşitli anatomik yapıların bir araya gelmesiyle gerçekleşir. Ses, bir titreşim kaynağında üretilen ses dalgalarının gaz, sıvı ve katı ortamlarda bulunan moleküllerin sıkışıp gevşemesi yoluyla iletilmesiyle ortaya çıkan enerji biçimidir. İnsan konuşma sesinin oluşması için ise titreşim kaynağına ve ses dalgalarının yayılacağı bir ortama ihtiyaç vardır. İnsan sesi için titreşim kaynağı vokal kordlar, yayılma ortamı ise vokal yol olarak adlandırılır. Konuşma sesinin oluşumu dört aşamada gerçekleşir: respirasyon (solunum), fonasyon (ses üretimi), artikülasyon (seslerin şekillendirilmesi) ve rezonasyon (sesin yankılanması).Fonasyon sürecine katkıda bulunan anatomik yapılar sadece larinksle sınırlı değildir. Vücut sistemlerinin birçok parçası ses üretimine doğrudan veya dolaylı olarak katılır. Vokal mekanizma, larinksin yanı sıra abdominal ve sırt kasları, göğüs kafesi, akciğerler, farinks, oral kavite ve nazal kaviteyi içerir.Vokal yol, infraglottik (larinks altı), glottik (larinks) ve supraglottik (larinks üstü) olmak üzere üç bölgeye ayrılabilir. İnfraglottik vokal yol, akciğerler, göğüs kafesi, abdomen ve sırttan oluşur ve ses üretimi için gerekli olan solunum gücünün kaynağı olarak görev yapar. Supraglottik vokal yol ise farinks, dil, damak, oral kavite, burun ve diğer yapıları içerir. Bu yapılar birlikte rezonatör olarak görev yapar ve sesin tonu ve algısal özellikleriyle ilgili olarak büyük ölçüde sorumludur. Glottik bölgede ise ses üretimi için temel yapı olan vokal kordlar ve larinks bulunur. Larinks anatomisi, fonasyonun fizyolojisinin anlaşılması açısından da büyük öneme sahiptir.Larinks, kıkırdaklar, zarlar, ligamentler ve kaslardan oluşur ve üst tarafta hyoid kemikle, alt tarafta ise trakea ile komşudur. Larinks, erişkinlerde 4-6. servikal vertebralar hizasında yer alırken, yeni doğanlarda daha yukarıda 2-4. servikal vertebralar hizasında bulunur. Larinksin kıkırdakları arasında tiroid kıkırdak, krikoid kıkırdak ve epiglot bulunur. Larinksin bağları, iç bağlar ve dış bağlar olarak ikiye ayrılır. Larinksin eklemleri ise krikotiroid eklem ve krikoaritenoid eklem olarak adlandırılır. Larinksin kasları ise intrinsik laringeal kaslar ve ekstrinsik laringeal kaslar olarak gruplandırılır.Larinksin anatomisi ve bu yapıların detaylı açıklamaları, fonasyon sürecinin anlaşılması için önemlidir. Sesin oluşumu ve konuşma seslerinin şekillendirilmesiyle ilgili çalışmalar, bu anatomik yapıların işleyişini ve etkileşimini incelemektedir.(AI)
Atıf Sayısı :