Antibiyotikler, vücuda giren hastalık yapıcı mikroorganizmalara karşı kullanılan ilaçlardır. Bu ilaçlar, bakteriler, mantarlar, virüsler ve parazitler gibi çeşitli mikroorganizmaların gelişmesini önleyen veya öldüren kimyasal maddelerdir. Antibiyotiklerin etki spektrumu ve kimyasal yapılarına göre farklı gruplara ayrıldığı bilinmektedir. Antibiyotiklerin kullanımıyla ilgili genel bilgiler ve terminoloji hakkında bilgi verilerek, antibiyotik kullanımının genel ilkeleri açıklanmaktadır.Antibiyotiklerin tedavideki ana ilke, hastalık etkeni olan mikroorganizma üzerinde yeterli toksik veya letal etki oluşturacak bir kimyasal madde kullanmaktır. Antibiyotikler genellikle etki ettikleri mikroorganizmalara göre isimlendirilirler. Antibakteriyeller, antivirütikler gibi.Antibiyotiklerin etki dereceleri bakteriostatik veya bakterisid olarak ifade edilir. Bir antibakteriyel ilacın bakteriyostatik etkisi, etkili olduğu bakterilerin çoğalmasını ve gelişmesini önlediğini belirtirken, bakterisid etkili bir antibakteriyel ise etkili olduğu bakteriler üzerinde öldürücü etki oluşturur.Antibiyotikler birden fazla mikroorganizma üzerinde etki gösterebilir. Antibiyotiklerin etki gösterdiği mikroorganizma çeşitliliği, antimikrobik etki spektrumunu belirler. Dar spektrumlu olan antibiyotikler bir veya birkaç türde mikroorganizmaya etki gösterirken, geniş spektrumlu olanların etki ettikleri mikroorganizma türlerinin sayısı daha fazladır.Bakterilerin antibiyotiklere direnç göstermesi durumuna rezistans denir. Doğal rezistansda bakteri, yapısal olarak o antibiyotiğe karşı dirençlidir. Kazanılmış rezistansda ise bakteri, sürekli maruz kaldığı antibiyotiğe karşı direnç geliştirmiştir. Gereksiz ve yanlış antibiyotik kullanımı sonucu en çok oluşan direnç bu tipte görülür.Antibiyotiklerin doğru ve etkili kullanımı, direnç olasılığını azaltmak için önemlidir. Enfeksiyon etkeni bakterinin hangi antibiyotiğe duyarlı olduğunun test edilmesi, yeterli dozda ve optimum sürede antibiyotik verilmesi, antibiyotik kullanımının esaslara dayandırılması gibi önlemler alınmalıdır.Antibiyotiklerin enfeksiyonu önleme amacıyla kullanılması da önemlidir. Kişide bakteriyel enfeksiyon riski varsa veya başka bir hastalığı olan kişilerde sekonder bir bakteriyel enfeksiyon riski varsa antibiyotik uygulaması gerekebilir.Penisilinler, bakterilerin duvar sentezini bozarak bakterisid etki gösteren bir grup antibiyotiktir. Kendi aralarında farklı alt gruplara ayrılan penisilinler, farklı etki sürelerine ve dayanıklılıklara sahiptir. Bu grup antibiyotiklerin etki mekanizmaları bakteri duvarı sentezini bozmak, sitoplazma membranının geçirgenliğini artırmak, bakterilerin protein sentezini bozmak, DNA ve/veya RNA sentezini bozmak ve protein sentezindeki ara basamakları bozmaktır.(AI)
Atıf Sayısı :