Non-steroidal Anti-i̇nflamatuvar İlaçlar

Yayın Yılı: 2021
Sayfa Aralığı : 77-88
Kitap Dili : Türkçe

Anahtar Kelimeler


Non-steroidal antiinflamatuar ilaçlar (NSAİİ), analjezik (ağrı kesici), anti-inflamatuar ve antipiretik (ateş düşürücü) etkilere sahiptir. Bu etkilerini siklooksijenaz (COX) enzimini inhibe ederek gösterirler. Vücutta COX-1, COX-2 ve COX-3 olmak üzere üç farklı COX enzimi bulunmaktadır. COX-1 yaygın olarak tüm vücutta bulunurken, COX-2 inflamasyonda görev alır ve COX-3 santral sinir sisteminde bulunur. NSAİİ'lar ağrı uyaranlarının üretimini bloke ederek analjezik etki gösterirler. Ayrıca enfeksiyon gibi durumlarda immün sistemin santral sinir sistemini uyarmasıyla oluşan ateşi düşürürler. Anti-inflamatuar etkilerinde ise inflamasyon nedeniyle artan proinflamatuvar prostaglandin üretimini inhibe ederler. NSAİİ'ların yan etkileri arasında baş ağrısı, mide koruyucu etkide görev alan COX-1 enzimini inhibe etmeleri nedeniyle karın ağrısı, bulantı, kusma, ülser ve kanama gibi gastrointestinal problemler bulunur. Ayrıca böbrek yetmezliği, astım, hepatik yan etkiler, trombositopeni gibi yan etkiler de görülebilir. Aspirin, en kısa etkili NSAİİ'dir ve trombositlerdeki COX enzimini geri dönüşümsüz olarak bloke eder. Diğer NSAİİ'ların COX blokör etkisi geri dönüşümlüdür. Aspirin ayrıca hipoglisemik etkili bir ilaçtır ve yüksek dozlarda katekolamin salınımı yaparak geçici hiperglisemi oluşturur. Diğer NSAİİ'ler gibi böbreklerden su ve tuz atılımını arttırarak su ve tuz tutulumu oluştururlar. Aspirin zehirlenmesinde diyaliz etkili olabilir. Diflunisal ise salisilat türevidir ancak salisilata metabolize edilmediği için salisilat zehirlenmesi oluşturmaz. Asetaminofen (parasetamol) ise anti-inflamatuar etkisi olmayan bir NSAİİ'dir ve sadece analjezik ve antipiretik etkilere sahiptir. Akut karaciğer nekrozu yapabilir.(AI)

Kitap Adı: Sağlık Bilimleri İçin Farmakoloji
Editor: Demet Akın
Yayın Yılı: 2021
Sayfa Sayısı: 390
DOI: 10.37609/akya.30
Kitap Dili : Türkçe
Kitaba Git

Atıf Sayısı :