Sitokinler, bağışıklık sisteminde yer alan hücrelerin fonksiyonlarını yönlendiren düşük molekül ağırlıklı glikoproteinlerdir. Mikroorganizmalara veya antijenlere yanıt olarak üretilirler ve hedef hücrede spesifik yüzey reseptörlerine bağlanarak gen ekspresyonunu değiştirerek sinyal iletim yollarını tetiklerler. Sitokinler, hücre aktivasyonu, bölünme ve farklılaşmanın kontrolü, enflamasyon, bağışıklık sistemi regülasyonu, kemik oluşumu, yara iyileşmesi, doku tamiri, morfogenez gibi biyolojik olayları düzenlerler. Önceleri monositler tarafından üretilen moleküllere monokin, lenfositler tarafından üretilenlere lenfokin, lökositler veya epitelyal hücreler tarafından üretilenlere ise interlökin denilirken, sonraları bu tüm moleküllere genel olarak sitokin adı verilmiştir. Sitokinler, doğuştan kazanılmış bağışıklıkta makrofajlar ve doğal öldürücü hücreler tarafından üretilirken, sonradan kazanılmış bağışıklıkta antijenle uyarılmış lenfositlerin proliferasyonunu, farklılaşmasını uyarır ve özelleşmiş hücreleri aktive eder. Sitokinler farklı hücreler tarafından üretilir ve farklı hedef hücrelere etki ederken benzer etkiler gösterebilir. Sitokinlerin sınıflandırılması fonksiyonlarına göre, doğal bağışıklıkta rol alan, kazanılmış bağışıklıkta rol alan ve hematopoezde rol alan sitokinler olmak üzere üç ana gruba ayrılır. Doğal bağışıklıkta rol alan sitokinler arasında tümör nekroz faktör alfa, interlökinler, interferon ve kemokinler bulunurken, kazanılmış bağışıklıkta rol alan sitokinler arasında IL-2, IL-4, IL-5, IFN γ, TGF-B ve IL-13 yer alır. Hematopoezde rol alan sitokinler ise kök hücrelerin gelişimini düzenler.(AI)
Atıf Sayısı :