Bu bölümde, kronik periferik arter hastalıkları ve bu hastalıkların hayvan modelleri üzerindeki etkileri ele alınmaktadır. Kronik periferik arter hastalıkları, ekstremite veya organlara kan akışının azalması olarak tanımlanır ve genellikle ateroskleroz nedeniyle ortaya çıkar. Diyabet, tütün kullanımı, hipertansiyon ve dislipidemi gibi risk faktörleri bu hastalığın gelişiminde önemli rol oynar. Tedavi seçenekleri arasında medikal, endovasküler ve cerrahi yöntemler bulunmaktadır.Ateroskleroz, periferik arter hastalıklarının en önemli nedenlerinden biridir ve büyük ve orta boy arterleri etkileyen kronik bir inflamatuar hastalıktır. Hem doğuştan gelen hem de sonradan edinilen bazı etkenler, hiperlipidemiye bağlı olarak bağışıklık sisteminin aktive olmasına neden olur. Hayvan modelleri, aterosklerozun patogenezi ve tedavi yöntemlerinin geliştirilmesi konusunda önemli bir rol oynamaktadır.Fareler, aterosklerotik hayvan modellerinde en sık kullanılan türdür. Farelerin kullanımı, düşük maliyeti, beslenmesinin ve genetik manipülasyonunun kolay olması gibi avantajlara sahiptir. Farelerde genellikle HDL dışı hiperkolesterolemi durumlarına odaklanılır ve bu genellikle ApoE ve LDL reseptörlerinin genetik ablasyonu ile sağlanır.Domuzlar da aterosklerotik modellerde kullanılan hayvanlardır. Domuzlarda aterosklerotik plakların oluşumu farelere göre daha uzun sürer ve genetik manipülasyon daha zordur. Ancak, domuzlar periferik vasküler hastalığın non-invaziv görüntüleme yöntemleri ile değerlendirilmesine uygun büyüklükte ve insana benzer bir lipoprotein profiline sahiptir.Tavşanlar da kolesterolden zengin diyet sonrası aterosklerotik plak oluşumu için hassas bir deney hayvanıdır. Beyaz Yeni Zelanda tavşanlarında köpük hücrelerinden zengin aterosklerotik plaklar tespit edilmiştir. Ancak, tavşanların bazı dezavantajları da vardır, örneğin plasmalarında hepatik lipaz düşük seviyede olması ve Apo A-II eksikliği gibi.Sonuç olarak, hayvan modelleri, kronik periferik arter hastalıklarının patogenezi ve tedavi yöntemlerinin geliştirilmesi konusunda önemli bir araçtır. Fareler, domuzlar ve tavşanlar, bu hastalıkların araştırılmasında en sık kullanılan hayvan modelleridir.(AI)