Methotrexate (MTX), bir aminopterin türevidir ve folik asidin bir analogu ve antimetabolitidir. 1951 yılında Gubner ve arkadaşları, aminopterinin sedef hastalığının tedavisinde etkili olduğunu fark etti. Bu, daha stabil ve daha az toksik bir türev olan metotreksatın geliştirilmesine yol açtı. MTX, 1970'lerin başında Amerika Birleşik Devletleri'nde sedef hastalığının tedavisi için lisanslanmıştır. Kollajen vasküler hastalıklar, kutan T hücreli lenfomalar, atopik dermatit ve kabarcıklı hastalıklar da dahil olmak üzere birçok başka hastalıkta etkili bir şekilde kullanılmıştır.Metotreksat (4-amino-N10-metil pteroglikolik asit), folik asit ile benzer bir yapıya sahip bir folik asit analogudur. Oral, subkutan veya intramusküler olarak uygulanabilir. MTX'nin iyi bir oral biyoyararlanımı vardır. Gastrointestinal sistemde hızla emilir, öncelikle proksimal jejunumda. Oral olarak verilen MTX, gastrointestinal sistemden emilir ve portal ven aracılığıyla karaciğere geçer. Parenteral olarak verilen MTX de hepatik arter aracılığıyla karaciğere girer.Dolaşımda, ilaç ve ana aktif metaboliti olan 7-hidroksimetotreksat yaklaşık olarak sırasıyla %35-50 ve %90-95 oranında proteinlere bağlanır. MTX'nin maksimum kan seviyeleri uygulamadan 1-2 saat sonra oluşur. İlaç, 24 saat sonra idrarda değişmeden %50-90 oranında atılır. MTX'nin, romatoid artrit hastalarında tedavinin ilk 6 ayında kreatinin klirensinde hafif azalmalara neden olduğu bildirilmiştir, ancak bu etkinin kesin mekanizması belirsizdir. Uzun süreli MTX tedavisi alan hastalarda, serum kreatinin düzeyinin azalmasının diğer nedenleri dışlandığında, MTX'nin kendisinin böbrek fonksiyonları üzerindeki etkisi göz önüne alınmalıdır.MTX'nin atılımı, aspirin, nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar, piperasilin, penisilin G ve probenesid gibi zayıf organik asitler tarafından inhibe edilir. Sefalosporinler, tubüler sekresyon için rekabet yoluyla renal atılımı da inhibe edebilir.Yetişkinlerde, MTX'nin emilimi çoğu araştırmada gıdadan etkilenmediği bulunmamıştır. Bununla birlikte, tek bir rapor, gıda ile birlikte verildiğinde serum MTX konsantrasyonlarında ölçülemeyen ancak önemli bir azalma olduğunu bulmuştur. Emilim, inflamatuar barsak hastalığı, kısa bağırsak veya diğer malabsorpsiyon sendromları gibi bağırsak patolojisi durumunda azalabilir.Biyoyararlanımı nispeten yüksektir, ancak hastalar arasında bireysel değişkenlik vardır. Haftada 7.5 mg oral olarak verilen MTX'nin emilimi, parenteral olarak verilen ilaçla yaklaşık olarak eşdeğerdir, ancak haftalık doz 15 mg veya daha fazla olduğunda oral MTX'nin emilimi %30'a kadar azalır. İntramusküler (im) ve subkutan (sc) MTX'nin biyoyararlanımı, intravenöz (iv) MTX ile benzerdir.İlaç, dihidrofolat redüktazı (DH(AI)
Atıf Sayısı :