Endometriozis, üreme çağındaki kadınların sağlığını ve üreme fonksiyonlarını etkileyen bir hastalıktır. Bu hastalığın gelişimi ile ilgili birçok teori öne sürülmüştür. En yaygın teori, retrograd menstruasyon teorisidir. Bu teoriye göre, menstruasyon sırasında rahim iç tabakasının geriye doğru akması sonucu endometrial hücreler periton boşluğuna yayılır ve burada implantasyon ve proliferasyon gösterir. Ancak bu teori, retrograd menstruasyonun sık görülmesine rağmen hastalığın sadece bir kısmında görülmesini açıklayamamaktadır. Yapılan çalışmalar, peritoneal reflunun endometriozisin gelişimi için gerekli ancak yeterli olmayan bir aşama olduğunu göstermektedir. Endometriozisli kadınlarda periton temizleme mekanizmalarının etkili olmadığı veya yetersiz olduğu düşünülmektedir. Bu yetersizlik, endometriumun kendisinden veya peritondaki faktörlerdeki bozukluktan kaynaklanabilir. Endometriozisi olan ve olmayan kadınların ötopik endometriumları histolojik olarak benzer olsa da, aralarında temel farklılıklar bulunmaktadır. Bu farklılıklar, yapısal değişiklikler, hücre proliferasyonu, gen ekspresyonu, protein üretimi, immün komponentler, adezyon molekülleri, proteolitik enzimler ve inhibitörleri, steroid ve sitokin üretimindeki değişiklikler gibi birçok faktörü içermektedir. Bu bilgiler, endometriozis ve ötopik endometrium arasındaki ilişkiyi anlamak için önemlidir.(AI)