Cinsiyet Hormonlarının İlaç Farmakolojisi Üzerine Etkileri
Anahtar Kelimeler
İlaçların
etkisini değiştiren birçok faktör vardır. Bu faktörlerden bazıları ilaçların
farmakokinetik özelliklerini değiştirerek dolaylı olarak etkiyi değiştirirken,
bazıları da direkt olarak farmakodinamik özelliklerini değiştirebilirler. Bu
faktörler arasında vücut ağırlığı ve bileşimi, yaş, genetik farklılıklar,
önceden var olan hastalık durumları, ilacın veriliş yolu ve zamanı, çevresel
faktörler ve biyolojik farklılıklar ile cinsiyet farklılıkları bulunur. Kadın ve
erkeklerde bazı ilaçların farmakokinetik özelliklerinin değiştiği
gösterilmiştir. İlacın farmakokinetik özellikleri benzer olmasına karşın
farmakolojik etkileri ve yan tesirleri kadın ve erkeklerde farklı olabilir. Bu
farklılık organ ve dokuların ilaca karşı olan duyarlılığındaki değişmelerden ya
da reseptör sayısı ve duyarlılığındaki değişmelerden kaynaklanabilir. Kardiyovasküler sistem ilaçları, antidepresanlar, analjezikler ve
antihistaminik ilaçların farmakolojisinde cinsiyet farklılıkları olduğu
gösterilmiştir. Bu farklılıklar puberte öncesi, puberte dönemi, premenopoz ve
menopoz dönemindeki estrojen ve projesteron düzeylerindeki değişmelerden
kaynaklanabilir. Farmakodinamik farklılıklar, bir ilacın her iki cinsiyette aynı plazma
konsantrasyonunun farmakolojik etkiyi farklı düzeylerde oluşturması ile ortaya
çıkar. Kadınların
bazı ilaçların etkilerine daha duyarlı olmalarının nedeni, ilaca olan
afinitede, reseptör sayısında ve post-reseptör sinyal yolaklarındaki cinsiyet
farklılıkları olabilir. Advers olay görülme sıklığı da kadınlarda daha
fazladır. Kadınlar ve erkekler arasında ilaçların
farmakokinetiği ve farmakodinamiği açısından farklılıklar gösterilmiştir.
İlaçların etkisindeki bu cinsiyet farklılıkları konusunda yeteri kadar bilgi
sahibi olmak ve tedavileri buna göre planlamak önemlidir.
Kitap Adı:
Endokrin Sisteme Multidisipliner Yaklaşım
Atıf Sayısı :
