Sosyal Duygusal Gelişimi Etkileyen Faktörler

Yayın Yılı: 2025
Sayfa Sayısı: 81-110
Kitap Dili : Türkçe

Anahtar Kelimeler


Bu bölümde, bireyin sosyal-duygusal gelişimini biçimlendiren temel çevresel ve ailesel faktörler gelişimsel psikoloji kuramları çerçevesinde çok boyutlu olarak ele alınmıştır. Sosyal-duygusal gelişim; bireyin kendi duygularını tanıması, düzenlemesi, başkalarının duygularını anlaması, empati kurması, sosyal ilişkiler geliştirmesi ve bu ilişkileri sürdürmesi gibi karmaşık beceriler bütününü içerir. Bu gelişim alanı, erken çocukluktan itibaren çeşitli sosyal ve bağlamsal etkenlerin etkisi altındadır. Bölümün ilk kısmında, sosyoekonomik değişkenlerin sosyal-duygusal gelişim üzerindeki etkileri tartışılmış; ailenin gelir düzeyi, ebeveynlerin eğitim seviyesi ve ailedeki kardeş sayısının, çocuğun sosyal etkileşim kapasitesi ve duygusal düzenleme becerileri üzerindeki belirleyiciliği vurgulanmıştır. Özellikle ekonomik yoksunlukların çocuk gelişiminde yarattığı riskler çok sayıda ampirik çalışmayla desteklenmiştir. İkinci başlıkta, anne-baba ile çocuk arasındaki etkileşim örüntüleri sosyal-duygusal gelişimin temel belirleyicisi olarak ele alınmıştır. Hem erken çocuklukta hem de ergenlik döneminde ebeveynlerin çocukla kurduğu iletişim biçimi, bağlanma güvenliği ve duygusal düzenleme becerilerinin gelişiminde kritik rol oynamaktadır. Ebeveyn tutarlılığı, duyarlılığı ve psikolojik esenliği, bu süreçleri destekleyen önemli ara değişkenler arasında yer almaktadır. Üçüncü bölümde, riskli davranışlar (örneğin bağımlılık, şiddet eğilimleri) ve dijital teknoloji kullanımı gibi güncel çevresel faktörlerin sosyal-duygusal gelişim üzerindeki olumsuz etkilerine odaklanılmıştır. Özellikle sosyal medya ve ekran maruziyeti gibi unsurların, duygusal farkındalığı ve kişilerarası becerileri sekteye uğratabildiği belirtilmiştir. Dördüncü başlıkta, ebeveynlerin psikolojik durumları (örneğin depresyon, tükenmişlik, ebeveynler arası çatışmalar) ile bu durumların çocuk üzerindeki yansımaları açıklanmıştır. Psikolojik olarak zorlanan ebeveynlerin duygusal olarak tutarsız ya da reaktif ebeveynlik biçimleri sergileme olasılıklarının daha yüksek olduğu ve bunun çocukta sosyal geri çekilme, öfke, kaygı gibi sorunlara zemin hazırladığı tartışılmıştır. Beşinci başlıkta, bağlanma türleri ve ebeveynlik stillerinin sosyal-duygusal gelişimle ilişkisi kuramsal ve ampirik düzeyde analiz edilmiştir. Özellikle demokratik ve destekleyici ebeveynlik biçimlerinin, çocuklarda öz düzenleme, öz saygı ve başkalarıyla sağlıklı ilişkiler geliştirme becerilerini güçlendirdiği vurgulanmıştır. Son olarak, okul ortamındaki sosyal-duygusal öğrenme programları ve okul içi etkinliklerin gelişimi destekleyici işlevi ele alınmıştır. Yapılandırılmış programlar aracılığıyla duygusal farkındalık, kişilerarası beceriler ve karar verme yetkinliği gibi alanlarda olumlu kazanımların sağlandığı belirtilmiştir. Genel olarak bu bölüm, sosyal-duygusal gelişimin yalnızca bireysel yatkınlıklarla değil; çok katmanlı sosyal, ekonomik ve kültürel bağlamlar içerisinde şekillendiğini ortaya koymaktadır. Bu çerçevede, çocuklara yönelik destekleyici müdahalelerin hem ailevi hem de okul temelli çok yönlü bir anlayışla planlanmasının önemi vurgulanmıştır.

Bu kitabın bölümleri bulunmamaktadır.

Atıf Sayısı :