Koruyucu Hekimlikte Bütüncül Ve Disiplinler Arası Yaklaşımlar: Tek Sağlık, Eko Sağlık, Gezegen Sağlığı
Anahtar Kelimeler
Günümüzde sağlık tehditleri; yalnızca bireysel ya da patojen
temelli düzeylerde değil, aynı zamanda ekosistem temelli, sosyo-ekonomik ve
küresel ölçekte karmaşık yapılar hâlini almıştır. Bu durum, geleneksel koruyucu
hekimlik anlayışının sınırlarını zorlamakta ve çok disiplinli, çok sektörlü,
ölçekler arası ve sistem temelli yaklaşımların entegrasyonunu gerekli
kılmaktadır. Bu bağlamda; Tek Sağlık, Eko Sağlık ve Gezegen Sağlığı
yaklaşımları, insan, hayvan ve çevre sağlığı arasındaki karşılıklı bağımlılık
ilişkilerini farklı öncelikler ve düzlemler üzerinden ele almakta; koruyucu
hekimliğin paradigmasal dönüşümüne katkı sunmaktadır. Tek Sağlık, zoonotik
hastalıklar, antimikrobiyal direnç ve gıda güvenliği gibi konulara odaklanarak;
özellikle halk sağlığı, veteriner hekimlik ve çevre sağlığı disiplinleri
arasında operasyonel iş birliğini teşvik etmektedir. Eko Sağlık, sağlığın
ekolojik bağlamı üzerinde durmakta; yerel bilgi, topluluk temelli katılım,
kültürel dinamikler ve ekosistem süreçleri arasında bütüncül ilişkiler
kurmaktadır. Gezegen Sağlığı ise insan medeniyetinin uzun vadeli
sürdürülebilirliği için doğal sistemlerin sınırları içinde yaşama gerekliliğini
vurgulamakta; sağlık, iklim değişikliği, biyolojik çeşitlilik kaybı, gıda
sistemleri ve çevresel adalet gibi temaları bir arada değerlendirmektedir. Bu
çalışmada, sunulan yaklaşımlar yalnızca kavramsal olarak karşılaştırılmamakta;
aynı zamanda ortak alanları birleştiren bütüncül bir çerçeve olarak
Sosyo-Ekolojik Sağlık Entegrasyonu (SESE) modeli önerilmektedir.
Bu kitabın bölümleri bulunmamaktadır.
Atıf Sayısı :
