Ortodontik diş hareketi, periodontal ligament (PDL)
aracılığıyla alveolar kemiğe iletilen mekanik kuvvetlerin biyolojik yeniden
şekillenme (remodeling) sürecini başlatmasıyla gerçekleşir. Basınç bölgelerinde
osteoklastik rezorpsiyon, gerilim bölgelerinde ise osteoblastik kemik
formasyonu gözlenir. Bu süreç, yalnızca mekanik bir yer değiştirme değil; aynı
zamanda hücresel, histolojik ve moleküler düzeyde çok basamaklı adaptif
tepkileri içeren kompleks bir biyolojik olgudur. Bölümde öncelikle
periodonsiyumun bileşenleri ve fizyolojik–ortodontik diş hareketi arasındaki
farklılıklar ele alınmıştır. Ortodontik diş hareketinin temel teorileri olan
basınç-gerilim, kemik bükülme ve biyolojik elektrik teorileri açıklanmıştır.
Histolojik açıdan doğrudan ve dolaylı rezorpsiyon mekanizmaları ile sekonder
remodeling süreçleri detaylandırılmıştır. Optimal kuvvet kavramı, minimum doku
hasarı ile maksimum biyolojik yanıt sağlayan kuvvet olarak tanımlanmış;
kuvvetin büyüklüğü, süresi ve dağılımının biyolojik yanıtla ilişkisi
vurgulanmıştır. Ortodontik hareketin fazları (başlangıç, lag, post-lag ve doğrusal
faz) ile biyokimyasal yanıt mekanizmaları (mekanotransdüksiyon, sitokinler,
RANK/RANKL/OPG sistemi) kapsamlı biçimde sunulmuştur. Son kısımda ise diş
hareketinin mekaniği ele alınmış; bu bağlamda direnç ve rotasyon merkezi
kavramları, kuvvetin özellikleri, diş hareket tipleri ve kuvvet çeşitleri
incelenerek klinik uygulamalara yönelik biyomekanik bir temel oluşturulmuştur.
Atıf Sayısı :