Biyoloji Eğitiminde Kavram Karikatürleri Ile İlgili Akademik Çalışmalar Üzerine Bir Sistematik Derleme
Anahtar Kelimeler
Bu çalışmanın amacı, biyoloji eğitiminde 2010-2024 yılları
arasında kavram karikatürlerinin kullanımına ilişkin yapılmış akademik araştırmaları
belirlemek, bu araştırmaların genel özelliklerini analiz etmek ve alana yönelik eğilimleri
ortaya koymaktır. Bu çalışmada yöntem olarak sistematik derleme yöntemi kullanılmıştır. Sistematik
derleme, inceleme konusunda, yapılan araştırmaların detaylı, geniş ve objektif kıstaslar
ile taranıp, belli dahil edilme ve edilmeme kriterleri kullanılarak, sonuçların
değerlendirildiği bir araştırma yöntemidir. Akademik çalışmaların tarama süreci Mart 2025-Mayıs 2025
tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Literatür taraması başlık ve özet
alanlarında “kavram karikatürü, kavram karikatürleri, biyoloji eğitimi, concept cartoon, concept
cartoons, biology education” anahtar kelimeleri ile yapılmıştır. Derleme kapsamında belirlenen
çalışmalar; yayın yılı, örneklem düzeyi, örneklem büyüklüğü, biyoloji öğrenme alanı ve
biyoloji konusu, araştırma yöntemleri, veri toplama araçları ve çalışmanın dili kapsamında
incelenmiştir. Araştırmada dahil etme kriterlerini sağlayan 23 makale ve 16 yüksek lisans tezi
olmak üzere toplam 39 akademik çalışmaya erişilmiştir. Araştırma kapsamında incelenen makale ve tezlerin analizi
sonucunda elde edilen bulgular, kavram karikatürlerinin farklı eğitim kademelerinde, konu
alanlarında ve yöntemsel yaklaşımlarda kullanıldığını göstermektedir. Akademik
çalışmaların yıllara göre dağılımı incelendiğinde, en yoğun araştırma faaliyetinin 2019 yılında
(f=7) gerçekleştiği görülmüştür. Akademik çalışmaların örneklem düzeyi açısından incelenmesi,
kavram karikatürlerinin en çok ilköğretim düzeyinde (f=23), özellikle de 7. sınıflarda
kullanıldığını göstermektedir. Akademik çalışmalarda en yaygın örneklem aralığının 0-50
katılımcı (f=22) olduğu, bunu 51-100 aralığının (f=12) takip ettiği tespit edilmiştir.
Akademik çalışmalarda en fazla Ekoloji ve Çevre Bilimi (f=18) konusunun ele alındığı, buna karşılık
Üreme ve Gelişim (f=2) gibi konuların daha az çalışıldığı belirlenmiştir.
Atıf Sayısı :