Hayvan ısırıkları ve sokmaları, birinci basamak sağlık kuruluşları ve acil servis başvurularının önemli nedenlerinden biridir. Bu yaralanmalar enfeksiyon, alerji, anafilaktik şok ve diğer sistemik etkiler gibi komplikasyonlara neden olabilir. Ancak bu tür yaralanmaların çoğu önlenebilir durumlardır. Bu nedenle, ısırık ve sokmaların önlenmesinde eğitim ve farkındalık oldukça önemlidir. Bu bölümde, insan-hayvan ısırıklarının ve böcek sokmalarının epidemiyolojisi ve yara bakım yönetimi üzerinde durulacaktır.Hayvan ısırıkları ve sokmaları, birinci basamak sağlık kuruluşları ve acil servis başvurularının önemli nedenlerinden biridir. Amerika Birleşik Devletleri'nde her yıl yetişkinlerde ve çocuklarda 250.000 insan ısırığı, 400.000 kedi ısırığı ve 4,5 milyon köpek ısırığı meydana geldiği tahmin edilmektedir. Türkiye'de ise bu alandaki epidemiyolojik çalışmalar oldukça kısıtlıdır. Ancak yapılan bir çalışmada bir yıl içerisinde acil servise başvuran ısırma ve sokma nedenli yaralanmalar ile başvuran 273 hasta değerlendirilmiş olup, hastaların %54,5'i akrep sokması, %5,5'i yılan ısırması ve %1,1'i örümcek ısırması nedeni ile başvurduğu belirtilmiştir. İnsan ısırıklarında enfeksiyon oranı yaklaşık %18'dir.Yılan ısırıkları ve zehirlenmeler ile buna bağlı ölümlerin neden olduğu insan yaralanmalarının gerçek küresel insidansı bilinmemekle birlikte yılda 1,2 milyon ila 5,5 milyon insanın yılanlar tarafından ısırıldığı tahmin edilmektedir. Türkiye'de ise yaklaşık 40 yılan türü bulunmakta olup, bunların 10'u zehirli, 28'i zehirsiz ve 2'si yarı zehirlidir. Yılan ısırıklarında genellikle ciddi komplikasyonlar görülmektedir.Yılan ısırıklarında yara yönetimi önemlidir. Isırılan bölgenin temizlenmesi, yara bakımı ve enfeksiyon riskinin azaltılması gerekmektedir. Yılan zehiri, genellikle hemolitik özellik göstermektedir. Bu nedenle, yılan ısırıklarında antivenom tedavisi uygulanabilir.Isırık ve sokma yaralarının bakımında hemşirelik yönetimi de önemlidir. Hemşireler, yaraların temizlenmesi, pansuman yapılması ve enfeksiyon riskinin azaltılması konularında önemli bir rol oynamaktadır.Sonuç olarak, insan-hayvan ısırıkları ve böcek sokmaları önemli sağlık sorunlarıdır. Bu yaralanmaların önlenmesi için eğitim ve farkındalık artırılmalıdır. Ayrıca, yara bakımı ve tedavi yöntemleri konusunda sağlık profesyonelleri ve hemşirelerin bilgi ve becerileri güncel tutulmalıdır.(AI)