Endometriozis Gelişiminde Kök Hücre Teorisi
Anahtar Kelimeler
Endometriozis, uterus dışında yerleşen ve fonksiyon gösteren
endometrial dokunun neden olduğu kronik bir hastalıktır. Üreme çağındaki
kadınların %10-15’ini etkileyen bu durum, şiddetli pelvik ağrı, dismenore,
disparoni ve infertilite gibi semptomlarla ortaya çıkar. Hastalığın etyolojisi
uzun yıllardır tartışılmakta ve retrograd menstruasyon ile metaplazi teorileri
öne sürülse de, bu yaklaşımlar endometriotik lezyonların neden sadece bazı
kadınlarda geliştiğini ve farklı bölgelerde oluştuğunu tam olarak açıklayamamaktadır. Son dönemde öne çıkan kök hücre teorisi, endometriozisin hem
endometrial hem de kemik iliği kaynaklı kök hücreler tarafından desteklendiğini
ileri sürer. Endometrial kök hücrelerin anormal proliferasyonu, ektopik
lezyonların oluşumuna yol açabilirken, bu hücrelerin inflamasyon ve hormonal
sinyallerle aktive olup ektopik dokulara göç etmesi lezyonların farklı
bölgelerde yerleşimini açıklayabilir. Kemik iliği kök hücreleri de inflamasyon
bölgelerine göç ederek endometriotik lezyonların başlangıcına katkıda bulunabilir. Kök hücrelerin endometriozis üzerindeki rolü, sadece
hücresel düzeyde değil, aynı zamanda moleküler mekanizmalar üzerinden de
incelenmektedir. Bu hücreler, proliferasyon, invazyon ve anjiyogenez
süreçlerini destekleyerek lezyonların büyümesine ve yayılmasına katkıda
bulunur. Ayrıca, kök hücreler, salgıladıkları sitokinler ve büyüme
faktörleriyle immün yanıtı baskılayarak lezyonların immün sistemden kaçmasını
sağlar. Kök hücre teorisi, endometriozis tedavisinde yeni
yaklaşımlar için önemli bir potansiyel sunmaktadır. Kök hücrelerin moleküler ve
genetik özelliklerinin hedeflenmesiyle lezyonların büyümesi durdurulabilir ve
doku yenilenmesi sağlanabilir. Bu da, endometriozis tedavisinde minimal invaziv
stratejiler geliştirilmesine imkan tanıyabilir.
Atıf Sayısı :