Operatif vajinal doğum, annenin ıkınma yardımı veya ıkınma olmaksızın forseps, vakum veya diğer aletlerin kullanılarak fetüsün vajinal yoldan doğurtulduğu bir doğum şeklidir. Bu yöntem, sezaryen doğum ve bekleme yönetimine alternatif olarak kullanılmaktadır. Forseps kullanımı %0.5 iken, vakum kullanımı tüm vajinal doğumların %2.6'sında görülmektedir. Operatif vajinal doğumun prevelansı, ülke politikası, uzmanların tecrübesi, medikolegal durum ve kaynaklar gibi faktörlere bağlı olarak değişmektedir. ABD'de operatif vajinal doğum tüm doğumların %3.1'ine, Birleşik Krallık'ta ise %10-13'üne uygulanmaktadır. Forseps veya vakum kullanımı durumunda, vajinal doğumun aletlerle güvenli ve kolay bir şekilde tamamlanabileceği öngörülmelidir. Ancak başarılı veya başarısız olacağı kesin olarak öngörülememektedir. Operatif vajinal doğum için endikasyonlar arasında doğumun uzamış ikinci evresi, fetal sıkıntı gelişmesi veya kuşkusu, doğumun ikinci evresinin kısaltılmasından maternal fayda sağlanması yer almaktadır. Ancak bu endikasyonlar kesin değildir ve gerektiğinde sezaryen doğum tercih edilebilir. Hastanın ve fetüsün durumuna göre karar vermek önemlidir. Fetal sıkıntı varlığı kesin veya şüphe varsa, forseps veya vakum kullanımı doğumun hızlandırılması için düşünülebilir. Annenin ıkınmasını engelleyen hastalığı varsa, forseps veya vakum ile doğumun ikinci evresinin kısaltılması uygun olacaktır. Operatif vajinal doğum, uterin kontraksiyonlarla fetüsü aşağı doğru ilerletirken uygulanır.(AI)