Endometriozis, rahim iç tabakasının (endometrium) rahim dışında bulunması durumudur. Genellikle kronik pelvik ağrı, adet sancısı, cinsel ilişki sırasında ağrı ve kısırlığa neden olur. Bu hastalık, benign (iyi huylu) ve iltihabi bir hastalıktır ve östrojen hormonuna bağımlıdır. Tanı için altın standart laparoskopi ve histopatolojik inceleme yapılır.Endometriozis hastalığının yaygınlığı değişkenlik gösterir. Çünkü bazı hastalar belirti göstermez. Ayrıca çalışılan popülasyona bağlı olarak hastalık sıklığı değişir. Laparoskopi yapılan hastaların %1-7'sinde endometriozis görülmüştür. Cerrahi yapılan hastaların %57'sinde, pelvik ağrı nedeniyle cerrahi olan hastaların %21'inde ve pelvik ağrı veya endometriozis ön tanısı olmadan cerrahi yapılan hastaların %8'inde endometriozis tespit edilmiştir. Semptomları olan hastalarda ise endometriozis sıklığı daha yüksektir. Adolesanlarda pelvik ağrısı olanların %70'inde, kısırlık sorunu yaşayan hastalarda ise %50'sinde endometriozis görülmektedir.Endometriozis tedavisinde güncel yaklaşımlar, hastalığın evresine göre belirlenir. Hastalık evrelemesi American Society for Reproductive Medicine tarafından yapılmaktadır. Hastalığın oluşumunda erken adet görme, geç menopoz, hiç doğum yapmama gibi durumlar östrojen maruziyetini artırarak riski artırırken, çok doğum yapmak, emzirmek, geç adet görme ise koruyucu faktörler olarak kabul edilir.Endometriozisin etyopatogenezi çok faktörlüdür. Ektopik endometriumun implantasyonu, büyümesi ve inflamatuar yanıtın başlamasıyla oluşur. Bu nedenle ektopik endometrium, bağışıklık sistemi, bozulmuş hücre ölümü ve hücre çoğalması, bozulmuş hormonal sinyaller ve genetik bozukluklar hastalığın gelişiminde rol oynar.Endometriozis gelişimiyle ilgili bazı teoriler bulunmaktadır. Transplantasyon ve retrograd menstruasyon teorisi, endometrial hücrelerin adet sırasında tüplerden karın boşluğuna geçmesiyle ilişkilendirilir. Ancak bu teori uterusu olmayan hastalarda endometriozisi açıklamada yetersiz kalır. Lenfojen veya hematogen metastaz yapabileceği düşünülen teoriler de mevcuttur. Çölomik metaplazi teorisi ise adet görmeden endometriozis gelişen adolesanlarda görülebilir.Sonuç olarak, endometriozis hastalığına etki eden faktörlerin moleküler biyoloji ve genetik polimorfizmle ilişkisi araştırılmaktadır. Hastalığın tanısı ve tedavisi için güncel yaklaşımlar geliştirilmekte ve hastaların yaşam kalitesini artırmak amacıyla çalışmalar yapılmaktadır.(AI)