Organik Tarım Biliminde Mikorizanın Kullanımı Ve Önemi
Anahtar Kelimeler
Doğadaki yaklaşık 300 bin bitki türünün kök bölgelerinde
mikoriza mantarları, Rhizobium bakterileri ve diğer aktinomist vs. gibi
mikroorganizmalarla simbiyotik ilişkiler kurarak bitkiler ile karşılıklı
birbirlerini besleyerek yaşamlarını sürdürürler. Toprak-bitki-atmosfer
üçgeninde bitkilerin toprak ve atmosferden besin elementleri ve su alması,
toprak yapısını geliştirmesi, toprakta karbondioksit gibi iklim değişimlerine
neden olan sera gazlarının organik karbon olarak tutularak dünya ekosistemin
dengeli sürdürülebilirliği bu döngü ekseninde sağlanmaktadır. Topraktaki
yararlı mikroorganizmaların bilinenin ötesinde bitki gelişimi üzerine olan
etkisi yakın geçmişte bilimsel bulgular ile tespit edildi. Yararlı
mikroorganizmalardan mikoriza mantarları doğadaki en yaygın bitki kökleri
simbiyotik ilişki kuran organizma olup, bitki türlerinin %90’nının kök
sistemlerinde bulunur. Mikoriza, özellikle orman ağaçları, çayır, mera
bitkileri ve yaygın olarak tükettiğimiz bahçe ve tarla bitkileri için hayati
öneme sahiptirler. Bu bitkilerin bir kısmı yüksek düzeyde gübreleme ve diğer
girdiler sağlansa bile mikoriza mantarları ile enfekte olmaya ihtiyaç duyar. Ancak modern tarım, yoğun kimyasal gübre, ilaç, aşırı toprak
işleme ve sulama gibi yöntemler kullanılarak yürütülmekte, bu da bitkilerin
doğal adaptasyon mekanizmalarını zayıflatmakta ve girdiye bağımlı hale
getirmektedir. Bu durum, toprağın biyolojik ve kimyasal verimliliğini
düşürmekte, tarıma dayalı çevre kirliliğine yol açmakta ve toplum sağlığını
tehdit etmektedir. Bu nedenle, organik üretim ve tüketim giderek önem
kazanmaktadır. Mikoriza enfeksiyonu, bitki gelişimini ve besin alımını
artırırken, su alımını da iyileştirir ve bitkiyi hastalık ve zararlılara karşı
daha dirençli hale getirir. Ayrıca, toprak yapısını iyileştirerek erozyonu
önler. Mikoriza, doğal adaptasyon mekanizması olarak tarıma entegre edilerek
çevre kirliliğini azaltabilir. Ancak mikoriza mantarı biyoteknolojik olarak
üretilemez, çünkü obligat (mutlak bağımlı) bir organizmadır. Konuyla ilgili
çalışmalar, mikorizanın çalışma mekanizmalarının anlaşılması ve kullanımının
yaygınlaştırılması üzerine yoğunlaşmıştır. Bu bağlamda günümüzde artan endüstriyel tarım
uygulamalarının doğası gereği üretimin %60’ı kimyasal gübre girdine bağlı
olarak gerçekleşmektedir. Yoğun kimyasal girdi kullanımı ile toprak sağlığı
kadar besin zinciri üzerinden insan ve diğer canlıların sağlığını da olumsuz
düzeyde etkilendiği artık kabul gören gerçeklerdir. Bu bağlamda artan ekolojik ilkelere göre sağlıklı ve
kimyasaldan mümkün olduğunca ari gıda üretimi talebi hem market düzeyinde hem
de ekolojik yaşamın gereği olarak geniş insan kesimleri tarafından artan oranda
talep edilmiş bulunmaktadır. Türkiye bulunduğu coğrafyada sahip olduğu uygun
ekolojik özellikleri ve toprak yapısı bakımından ekolojik ilkelere dayalı
organik tarımsal üretim için uygun koşullara sahiptir. Organik bitki
yetiştiriciliğinde mikoriza gibi bitkilerin doğal partneri olan mikoriza mantarlarının
bulundukları yerde toprak-bitki yönetimine bağlı olarak canlılığını ve
etkinliğini koruması ekolojik yaşamam büyük önem katarak kimyasal girdilerin
minimize edilmesine katkıda bulanabilir. Ayrıca mikoriza mantarlarına
gereksinim duyan bazı bahçe bitkileri için bitki türlerine ve toprak yapısına
uygun seçilecek etkin mikoriza mantarları ile organik tarım ilkelerine uygun
biyolojik girdi sağlayarak toprak kalitesi ve verimliğinin artırılması,
sağlıklı bitki gelişimi ve ürünleri için kullanılabilir.
Bu kitabın bölümleri bulunmamaktadır.
Atıf Sayısı :