Organik Tarım Biliminde Mikorizanın Kullanımı Ve Önemi

Yayın Yılı: 2024
Sayfa Sayısı: 115-142
Kitap Dili : Türkçe

Anahtar Kelimeler


Doğadaki yaklaşık 300 bin bitki türünün kök bölgelerinde mikoriza mantarları, Rhizobium bakterileri ve diğer aktinomist vs. gibi mikroorganizmalarla simbiyotik ilişkiler kurarak bitkiler ile karşılıklı birbirlerini besleyerek yaşamlarını sürdürürler. Toprak-bitki-atmosfer üçgeninde bitkilerin toprak ve atmosferden besin elementleri ve su alması, toprak yapısını geliştirmesi, toprakta karbondioksit gibi iklim değişimlerine neden olan sera gazlarının organik karbon olarak tutularak dünya ekosistemin dengeli sürdürülebilirliği bu döngü ekseninde sağlanmaktadır. Topraktaki yararlı mikroorganizmaların bilinenin ötesinde bitki gelişimi üzerine olan etkisi yakın geçmişte bilimsel bulgular ile tespit edildi. Yararlı mikroorganizmalardan mikoriza mantarları doğadaki en yaygın bitki kökleri simbiyotik ilişki kuran organizma olup, bitki türlerinin %90’nının kök sistemlerinde bulunur. Mikoriza, özellikle orman ağaçları, çayır, mera bitkileri ve yaygın olarak tükettiğimiz bahçe ve tarla bitkileri için hayati öneme sahiptirler. Bu bitkilerin bir kısmı yüksek düzeyde gübreleme ve diğer girdiler sağlansa bile mikoriza mantarları ile enfekte olmaya ihtiyaç duyar. Ancak modern tarım, yoğun kimyasal gübre, ilaç, aşırı toprak işleme ve sulama gibi yöntemler kullanılarak yürütülmekte, bu da bitkilerin doğal adaptasyon mekanizmalarını zayıflatmakta ve girdiye bağımlı hale getirmektedir. Bu durum, toprağın biyolojik ve kimyasal verimliliğini düşürmekte, tarıma dayalı çevre kirliliğine yol açmakta ve toplum sağlığını tehdit etmektedir. Bu nedenle, organik üretim ve tüketim giderek önem kazanmaktadır. Mikoriza enfeksiyonu, bitki gelişimini ve besin alımını artırırken, su alımını da iyileştirir ve bitkiyi hastalık ve zararlılara karşı daha dirençli hale getirir. Ayrıca, toprak yapısını iyileştirerek erozyonu önler. Mikoriza, doğal adaptasyon mekanizması olarak tarıma entegre edilerek çevre kirliliğini azaltabilir. Ancak mikoriza mantarı biyoteknolojik olarak üretilemez, çünkü obligat (mutlak bağımlı) bir organizmadır. Konuyla ilgili çalışmalar, mikorizanın çalışma mekanizmalarının anlaşılması ve kullanımının yaygınlaştırılması üzerine yoğunlaşmıştır. Bu bağlamda günümüzde artan endüstriyel tarım uygulamalarının doğası gereği üretimin %60’ı kimyasal gübre girdine bağlı olarak gerçekleşmektedir. Yoğun kimyasal girdi kullanımı ile toprak sağlığı kadar besin zinciri üzerinden insan ve diğer canlıların sağlığını da olumsuz düzeyde etkilendiği artık kabul gören gerçeklerdir. Bu bağlamda artan ekolojik ilkelere göre sağlıklı ve kimyasaldan mümkün olduğunca ari gıda üretimi talebi hem market düzeyinde hem de ekolojik yaşamın gereği olarak geniş insan kesimleri tarafından artan oranda talep edilmiş bulunmaktadır. Türkiye bulunduğu coğrafyada sahip olduğu uygun ekolojik özellikleri ve toprak yapısı bakımından ekolojik ilkelere dayalı organik tarımsal üretim için uygun koşullara sahiptir. Organik bitki yetiştiriciliğinde mikoriza gibi bitkilerin doğal partneri olan mikoriza mantarlarının bulundukları yerde toprak-bitki yönetimine bağlı olarak canlılığını ve etkinliğini koruması ekolojik yaşamam büyük önem katarak kimyasal girdilerin minimize edilmesine katkıda bulanabilir. Ayrıca mikoriza mantarlarına gereksinim duyan bazı bahçe bitkileri için bitki türlerine ve toprak yapısına uygun seçilecek etkin mikoriza mantarları ile organik tarım ilkelerine uygun biyolojik girdi sağlayarak toprak kalitesi ve verimliğinin artırılması, sağlıklı bitki gelişimi ve ürünleri için kullanılabilir.

Bu kitabın bölümleri bulunmamaktadır.

Atıf Sayısı :