Radyofarmasötikler nükleer tıpta hastalıkların tanı ve tedavisinde uygulanan radyoaktif ilaçlardır. Radyofarmasötikler farmakopelerin ilgili kısımlarında belirtilen standartlara uygun olarak hazırlanmalı ve kalite kontrolleri yapılmalıdır. Radyoaktif olmayan ilaçlar için gerekli olan tüm kalite kontroller radyofarmasötikler için de geçerlidir ve ek olarak radyasyon içeriğinden dolayı radyonüklit, radyokimyasal safsızlık ve hastaya uygulanacak doz ölçüm testleri de yapılmalıdır. Ayrıca radyofarmasötikler içerdiği radyoaktiviteden dolayı radyasyondan korunma yöntemlerine göre hazırlanmalı ve uygulanmalıdır. Tanı amacıyla kullanılan radyofarmasötikler SPECT (tek foton emisyon tomografisi) ve PET (pozitron emisyon tomografisi) radyofarmasötikleri olarak ikiye ayrılmaktadır. SPECT görüntüleme uygulamalarında gama (γ) ışını yayan radyonüklitler kullanılmaktadır. Tc-99m ile işaretli bileşikler, 131I-NaI/123I-NaI, 67Ga-sitrat SPECT görüntülemesinde en sık kullanılan radyofarmasötiklerdir. PET görüntüleme uygulamalarında pozitron (β+) yayan radyonüklitler kullanılmaktadır. 68Ga-, 18F- 11C-, 13N- ve 15O-radyofarmasötikleri PET uygulamalarında en sık kullanılan radyofarmasötiklerdir. Tedavi uygulamalarında ise çoğunlukla beta (β-) veya alfa (α) gibi partiküler radyasyon yayan radyonüklitler ile hazırlanmış radyofarmasötikler kullanılmaktadır. Tedavi radyofarmasötikleri nükleer tıpta, primer kanser, kemik metastazlarında ağrı tedavisi ve çeşitli kanser dışı hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır. I-131, Y-90, Ra-223, Lu-177 ve Cu-67 en sık kullanılan tedavi radyonüklitleridir. I-131 (γ ve β-), Lu-177 (γ ve β-), Cu-64 (β+ ve β-) veya Tb-149 (α and β+) gibi radyonüklitler hem görüntüleme hem de tedavi radyasyonu yaydıklarından dolayı teranostik radyonüklidi olarak tanımlanırlar. Bu özellikleri sayesinde tedavi öncesinde dozimetri hesaplamalarında kullanılabilmeleri avantaj sağlarken, hastaların alacağı radyasyon miktarını arttırdığından dolayı tek başlarına görüntüleme amaçlı tercih edilmezler. Teranostik amaçlı kullanılabilecek diğer radyonüklitler, kimyasal yapı olarak aynı radyofarmasötiklerin hazırlanmasına olanak sağlayan aynı elementin farkı radyonüklitleri ve kimyasal olarak farklılık gösteren 68Ga/177Lu veya 111In/90Y gibi teranostik radyonüklit çiftleridir.
Bu kitabın bölümleri bulunmamaktadır.
Atıf Sayısı :
