Dilin
temeli sestir, doğal olarak dil her şeyden önce sözlü iletişim aracıdır. Sese,
konuşmaya ve dinlemeye dayalı bir iletişim türü olan sözlü iletişimin etkili
olmasında doğru ve amaca uygun sesletim oldukça önemlidir. Kişiler arası
iletişimde duyguların, düşüncelerin, isteklerin, niyetin tam olarak karşıdaki
kişiye aktarılması, sözcüklerin doğru sesletilmesinin yanı sıra dilin söyleyiş
özelliklerinin farkına varılması, bunların tanınması ve doğru şekilde
üretilebilmesi ile mümkündür. Nitekim iletişim sürecinde seslerin tam ve doğru
çıkarılması iletinin anlamsal niteliklerinin alıcıya her zaman doğru
iletildiğini göstermez. Bu bağlamda sesletim erek (hedef) dilde iletişim
yetkinliğinin odak noktasıdır. İyi edinilmiş sesletim becerisi diğer dil
becerilerinin gelişmesine de katkı da bulunacak, iletişimin etkililiğini ve
akıcılığını artıracak ve yabancı dil öğrenen bireylerin kendilerini doğru ifade
etmelerinde öz güven duymalarını sağlayacaktır. Erek
dildeki seslerin özellikleri, sesbirimler yani ses, hece ve sözcüklerdeki
ayrımlardan oluşan parçalı ve konuşmanın müzikal ve tonal niteliklerini
kapsayan parçalarüstü (bürünsel) birimlerden oluşmaktadır. Sesletim becerisi de
parçalı ve parçalarüstü birimlerin birleşimidir. Yabancı dil öğretiminde
gerçekleştirilen sesletim eğitiminde yalnızca seslerin tam ve doğru edinimine
ve çıkarımına odaklanılmakta başka bir ifadeyle sesletim eğitimi parçalı
birimlere indirgenmekte iletinin anlamını yaratma, anlam ayırt etme veya
değiştirme, bağlamdan çıkarsama yapma, duyuşsal bilgi aktarma gibi işlevleri
bulunan parçalarüstü (bürünsel) özellikler ihmal edilmektedir. Yani erek dil
yalnızca ses sisteminden ibaret görülmektedir. Bürünsel özellikleri iyi
edinmek, iletişimde çatışmaların engellenmesi ve anlaşılabilirliğin sağlanması
için erek dilin kurallarını uygulamak ve seslerini bilmek kadar önemlidir.
Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde de diğer dillerin öğretim süreçlerinde
olduğu gibi sesletim eğitiminin ihmal edildiği bilinmektedir. Söz konusu
ihmalin temelinde her şeyden önce beceriyi kazandırmanın zorluğu yatmaktadır. Bu bağlamda bölümde öncelikle sesletim becerisi açıklanmış ve
sesletim eğitimine yönelik etkinlik uygulamalarına yer verilmiştir.
Kitap Adı:
100 Soruda Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi
Atıf Sayısı :
