Bu bölümde, son dönem böbrek yetmezliği olan hastaların tedavi seçenekleri ve vasküler erişim yöntemleri üzerinde durulmaktadır. Son dönem böbrek yetmezliği, böbreğin sıvı-solüt dengesini ayarlayamaması ve metabolik-endokrin fonksiyonlarının geri dönüşü olmaksızın bozulması durumudur. Böbrek nakli, hemodiyaliz ve periton diyalizi, son dönem böbrek yetmezliği tedavisinde uygulanan seçeneklerdir. Hastaların böbrek nakli için uygunluğu ve canlı vericisinin varlığı değerlendirilir. Böbrek nakli şansı bulunmayan hastaların ise diyaliz tedavilerine yönelik hazırlıklar yapılmalıdır. Hemodiyaliz planlanan hastaların vasküler erişim için anamnez ve fizik muayene yapılmalıdır. Anamnez, hastanın yaşam kalitesini etkilemeyecek şekilde el hakimiyeti, venöz çıkışı azaltan stenoz gibi durumları belirlemek için önemlidir. Fizik muayene ise vasküler erişim yerleşimini belirlemek ve kanülasyonun yönünü planlamak için önemlidir. Bu muayene, hastanın üst ekstremitelerinin gücü, hissi ve fonksiyonuna dikkat ederek yapılmalıdır. Ayrıca obez hastalarda damarın yüzeyselleştirilmesi için daha kapsamlı bir prosedür gerekebilir. Ameliyat öncesi cerrahi değerlendirmenin bir parçası olarak arteriyel ve venöz sistemin fizik muayenesi yapılmalıdır. Bu muayene, vasküler erişim için uygunluğu belirlemek ve olası problemleri tespit etmek için önemlidir.(AI)