Bu metinde, künt ve penetran karın travmalarının genel özellikleri ve değerlendirme yöntemleri üzerinde durulmaktadır. Travmalı bir hastada ilk bakıda değerlendirilmesi gereken hayatı tehdit eden problemler arasında havayolu obstrüksiyonu veya hasarı, solunum problemleri (tansiyon pnömotoraks, açık pnömotoraks, trakeobronşial yaralanma), dolaşım problemleri (hemorajik şok, kardiyojenik şok, nörojenik şok) ve hasarlar (intrakraniyal kanama, servikal vertebra hasarı) yer almaktadır.Penetran veya künt travmalı bir hastada şokun sınıflaması ve başlangıçtaki sıvı tedavisinde temel prensipler ise şu şekildedir: Sistolik kan basıncı karotiste 60 mmHg ise femoral arterde 70 mmHg, radial arterde 80 mmHg'dır. Doku perfüzyonu için sistolik basınç 90 mmHg'nin üzerinde olmalıdır. Şok bulguları arasında taşikardi, hipotansiyon, takipne, mental durum değişikliği, soğuk terleme ve solukluk yer almaktadır. Sıvı resüsitasyonunda hedef yeterli doku perfüzyonunun sağlanmasıdır ve başlangıçta izotonik kristalloid verilmelidir. İdrar çıkışı organ perfüzyonu için bir belirteç olabilir ve saatlik idrar çıkışı miktarı yetişkinlerde 0.5 mL/kg, çocuklarda ise 1 mL/kg olmalıdır. Başlangıçta verilen sıvı tedavisine cevap değerlendirilir ve hemodinamik düzensizlik devam ediyorsa kanamalar veya kanama dışı sebepler açısından genel bir değerlendirme yapılmalıdır.Torakoabdominal bölgeye olan künt travmalarda kardiyojenik şok nedenleri arasında tansiyon pnömotoraks, perikardiyal tamponad, künt kardiyak travma, kardiyak ritm bozukluğu, miyokard infarktüsü ve bronkovenöz hava embolisi yer almaktadır.Travmalı bir hastada ikincil bakıda yapılması gerekenler arasında hastanın sistemik değerlendirilmesi, baştan-ayağa muayene, dijital rektal muayene, vajinal muayene, AMPLE değerlendirmesi, detaylı fizik muayene, vital parametrelerin takibi, EKG, FAST, Foley kateter, radyografik incelemeler ve kan ve idrar tetkikleri yer almaktadır.Karın travmalarında travma şekline göre genel özellikler arasında enerji transferinin daha geniş bir alana olması, daha çoklu yaralanmaların oluşması, solid organ yaralanmalarının ön planda olması ve yaralanma şekline göre daha lokalize yaralanmaların oluşması yer almaktadır.Penetran karın travmalarına yaklaşımda prensipler arasında hemodinami stabil değilse laparatomi yapılması, hemodinami stabil ise ateşli silah yaralanmalarında giriş noktasına göre laparatomi veya CT'ye göre laparatomi yapılması, delici-kesici alet yaralanmalarında ise giriş noktasına göre lokal yara eksplorasyonu veya CT'ye göre laparatomi yapılması yer almaktadır.Künt karın travmalarına yaklaşımda ise hemodinami stabil, peritonit bulgusu olmayan hastalarda FAST yapılması ve sonuçlara göre tomografi çekilmesi gerektiği belirtilmektedir. Hemodinami stabil değilse FAST yapılması ve sonuçlara göre laparotomi yapılması veya FAST belirsiz ise DPL yapılması önerilmektedir.(AI)
Atıf Sayısı :