Bu metinde, travmaya endokrin ve metabolik yanıtın temel prensipleri ve mekanizmaları ele alınmaktadır. Organizmanın travmaya yanıtında dolaşan kan volümü, hipoksi, ağrı, vücut ısısı değişiklikleri, yara oluşumu, enerji substratındaki değişiklikler ve emosyonel uyarılar gibi ana uyarıcılar rol oynamaktadır. Travma sonrası artan hormonlar arasında somatostatin, dopamin, adrenalin-noradrenalin, kortizol, glukagon, vazopressin, büyüme hormonu, prolaktin, ACTH, renin-anjiotensin II ve aldosteron bulunmaktadır. Azalan hormonlar ise insülin, glukagon, IGF, TSH, FT3, FT4, östrojen, progesteron, testosteron, FSH ve LH'dir. Travmaya metabolik yanıtta azalma fazı (Ebb Fazı) travmanın akut sonuçlarını yansıtırken, akış fazı (Flow Fazı) travma sonrası iyileşme dönemini temsil etmektedir. Açlıkta glukoz ve protein metabolizması değişiklik gösterir ve glukagon, epinefrin, kortizol ve glukagon glukoneogenezi ve glikojenolizi uyarır. Travmada ACTH salınımını artıran etkenler arasında CRH, sitokinler, ağrı, anksiyete, vazopressin, anjiyotensin II, kolesistokinin, vazoaktif intestinal peptid ve katekolaminler yer almaktadır. Büyüme hormonunun (GH) ise metabolik ve bağışıklık düzenleyici etkileri bulunmaktadır. Travma sonrası katekolaminlerin rolü ise vücudu \"savaş ya da kaç\" yanıtına hazırlamaktır. Bu etkiler arasında kalp atım hızında artış, miyokard kontraktilitesinde artış, kan basıncında artış, kan dolaşımının iskelet kaslarına yönlendirilmesi, hücre metabolizmasının hızlanması ve inflamatuar sitokin üretiminin uyarılması yer almaktadır.(AI)
Atıf Sayısı :
