Ototoksisite, ilaçların iç kulakta koklear ve/veya vestibüler fonksiyon bozukluğuna neden olan bir yan etkidir. Bu durum, her yaş grubunda görülebilir ve işitme kaybı, tinnitus, hiperakuzi, kulakta dolgunluk, baş dönmesi gibi semptomlara yol açabilir. Ototoksik etkiler, ilaçların türüne bağlı olarak tek taraflı veya çift taraflı, kalıcı veya geçici, simetrik veya asimetrik, stabil veya ilerleyici olabilir. Yaklaşık 150 ilacın ototoksik olduğu bilinmektedir ve bu ilaçlar, daha güvenli ve etkili alternatiflerin olmaması nedeniyle hala kullanılmaktadır. Bu bölümde, ototoksik etkisi olan bazı ilaçlar hakkında bilgi verilecektir.Ototoksik ajanlar, medikal ilaçlar ve kimyasallar olmak üzere iki grupta sınıflandırılabilir. Medikal ilaçlar arasında aminoglikozid antibiyotikler, diğer antibiyotikler, kemoterapötikler, diüretikler, malarya ilaçları, şelasyon ajanları bulunurken, kimyasallar arasında organik solventler, metaller, asfiksanlar ve diğer maddeler yer alır. Bu bölümde sadece sık kullanılan medikal ilaçlar ele alınacaktır.Aminoglikozidler, gram (-) aerob enfeksiyonlara karşı etkili olan geniş spektrumlu antibiyotiklerdir. Yenidoğanlarda ve immünsüprese hastalarda sepsis tedavisinde kullanılır. Ayrıca psödomonal enfeksiyonu olan kistik fibrozlu hastalarda ve dirençli tüberküloz vakalarında da etkilidir. Aminoglikozidlerin geniş antimikrobiyal aktiviteleri, düşük çapraz reaksiyon göstermeleri ve nadir alerjik reaksiyonlara neden olmaları, diğer antibiyotiklere göre üstünlükleri olarak kabul edilir. Ancak, bu ilaçların böbrekler ve iç kulak üzerinde zararlı etkileri olduğu klinik çalışmalarla kanıtlanmıştır. Ototoksik etkileri seçici olmayabilir ve bazıları kokleaya, bazıları ise vestibüler sisteme daha fazla toksik etki gösterebilir. Ototoksik etkiler genellikle ilacın kullanımından günler veya haftalar sonra ortaya çıkabilir. Aminoglikozidlerin yaklaşık %20'si kokleotoksik etki gösterirken, %15'i vestibülotoksik etki yapar. Bu ilaçlar genellikle böbreklerden glomerüler filtrasyon yoluyla atılır, bu nedenle böbrek fonksiyonları bozuk olan hastalarda ototoksik etkiler artabilir ve doz ayarlaması yapılması gerekebilir.Bu bölümde, ototoksik etkisi olan ilaçlar hakkında daha fazla bilgi verilecektir.(AI)
Atıf Sayısı :