Yanık, ısı, elektrik veya kimyasal maddelerle oluşan doku hasarıdır ve tüm organizmayı etkileyen ciddi bir travmadır. Yanık travmaları dünya genelinde tüm yaş gruplarında önemli bir travma nedenidir ve her yıl milyonlarca insanı etkilemektedir. Yanık hasarı, metabolik ve endokrin cevaplarla karakterizedir ve diğer travmalardan farklı olarak daha yüksek bir hipermetabolik cevaba neden olur. Yanık hasarı, karaciğer, iskelet kası ve yağ dokusunda patofizyolojik değişikliklere yol açar. Bu metabolik yanıt, yanık boyutu ve hasarıyla orantılı olarak uzun süreli olabilir ve akut inflamatuar yanıt, insülin direnci ve immun yetmezlik gibi patofizyolojik değişikliklere neden olabilir. Yanık hasarı, erken şok dönemi ve geç dönem olmak üzere iki aşamadan oluşur. Erken dönemde hipotermi, azalmış oksijen tüketimi, metabolik hızda azalma ve plazma hacminde azalma görülürken, geç dönemde hipermetabolik bir faz başlar. Hipermetabolik fazda stres hormonlarının artışı ve vücut yüzey alanının etkilenmesi önemli rol oynar. Bu fazda kalp atım hızı, enerji tüketimi, vücut ısısı, glikoneogenez, proteoliz ve lipolizde artış görülür. Hipermetabolik süreç, yanık hasarı sonrası 5. günden itibaren başlar ve 24. aya kadar devam edebilir.(AI)
Atıf Sayısı :
