Akılcı tetkik istemi, tıbbi biyokimya ve diğer laboratuvar tetkiklerinin gereği kadar ve yeterli düzeyde istenmesini kapsayan bir kavramdır. Her hastaya her tanı testinin istenmesi mümkün ve doğru değildir. Akılcı tetkik istemi, hastanın anamnezi, fizik muayenesi, klinik bulguları, aile öyküsü ve bireysel özelliklerinin bir arada değerlendirilmesiyle gerçekleştirilir. Bu değerlendirmeler sonucunda, tanı kılavuzları da dikkate alınarak, klinisyenin kendi bilgi ve tecrübesine göre hastadan en uygun tetkikler istenir. Akılcı tetkik istemi, gereğinden az veya fazla tetkik istemekten kaçınarak zaman kaybı, tanının gecikmesi, maddi zorluklar ve kafa karışıklığı gibi sorunlara yol açmaktadır. Ayrıca, laboratuvar açısından düşünüldüğünde akılcı tetkik istemi, analiz ve ölçümlerde sonucun güvenilir ve doğru olmasına dönük değerlendirmelere öncelik verilmesini sağlar. Yakın geçmişte akılcı tetkik isteminin önemi daha iyi anlaşılmış ve bu konuda birçok bilimsel araştırma yapılmıştır. Akılcı tetkik istemine yönelik kılavuzlar ve eğitim programları da hazırlanmıştır. Her tetkik için net cevaplar aranmalıdır ve tetkik sonuçlarının yorumlanması hastanın tanı, tedavi ve takip süreçlerine etkisi belirlenmelidir. Preanalitik, analitik ve postanalitik süreçlerin doğru bir şekilde işlenmesi de önemlidir. Uygun numune, doğru zamanda ve doğru biçimde alınarak laboratuvara hızlı bir şekilde ulaştırılmalıdır.(AI)