Hidrokarbonlu bileşiklerle zehirlenme, özellikle çocuklar ve gençler arasında önemli bir sorun olmaya devam etmektedir. Bu uçucu maddeler, hem keyif verici özellikleri nedeniyle kötüye kullanılmakta, hem de petrokimya endüstrisinde çalışanlarda kronik toksisiteye yol açmaktadır. Yapıştırıcılar, boya çözücüleri, incelticiler, aerosoller, yağ ve leke çıkarıcılar, oda ve saç spreyleri, tiner, gaz yağı, deodorantlar ve kozmetik ürünler gibi birçok üründe bulunan organik uçucu maddelerin kötüye kullanımı, toplum sağlığı açısından önemli bir sorun haline gelmiştir. Bu maddelerin ucuz olması, yasal olarak satılabilmesi, kolay ulaşılabilir olması ve keyif verici etkileri nedeniyle kötüye kullanımları yaygındır. Ülkemizde yapılan bir çalışmada, 14-15 yaş grubundaki çocukların %3,5'inin kız, %4,9'unun erkek en az bir kez uçucu madde kullandığı belirlenmiştir. Hidrokarbonlu bileşikler, alifatik ve aromatik bileşikler olmak üzere iki gruba ayrılır. Bu bileşiklerin kötüye kullanımı, solunum yoluyla alındığında sistemik toksisiteye neden olabilir. Akut etkiler arasında öksürük, solunum problemleri, bulantı, kusma, solunum durması ve koma gibi belirtiler görülebilir. Kronik etkiler ise sürekli maruziyet sonrası böbrek yetmezliği, asit-baz dengesizliği, bilinç değişiklikleri, nöropsikiyatrik bozukluklar ve ani ölüm gibi sorunlara yol açabilir. Özellikle toluen ve ksilen gibi bileşikler, alkolle birlikte alındığında daha belirgin zehirlenme etkileri gösterebilir. Bu maddelerin akut toksisitesi, öfori, baş dönmesi, konfüzyon, halüsinasyonlar ve santral sinir sistemi depresyonu gibi belirtilerle kendini gösterebilir.(AI)
Atıf Sayısı :
