İskemi ve reperfüzyon (İ/R) süreçleri, beyin, kalp, karaciğer, böbrek ve ince bağırsak gibi organlarda meydana gelen birçok patolojik durumun temelinde yer alır. Bu süreçler, hücresel hasara ve organ fonksiyon kaybına neden olarak, birçok moleküler sistemi etkiler. İ/R sürecindeki temel problemler, hücre veya organel membranlarının geçirgenliğinde ve fonksiyonlarında bozulma, hücresel fonksiyonların geri döndürülememesi ve moleküler mekanizmaların hücresel hasara yol açmasıdır. İ/R hasarı, iskemi sürecinde oksijenin sağlanamaması ve ATP sentezinin bozulması veya yıkımının artması gibi temel moleküler mekanizmalara dayanır. İ/R sürecinde yer alan diğer moleküler mekanizmalar arasında artmış enzim aktiviteleri, metabolik değişiklikler, reaktif oksijen türlerinin üretimi, sitokin salınımı ve hücre aktivasyonu yer alır. İ/R süreci, iskemi hasarı ve reperfüzyon hasarı olmak üzere iki aşamada gerçekleşir. İskemik hasar, hipoksi ve hiponütrisyona neden olabilirken, reperfüzyon ise artan metabolik ürünlerin ve reaktif oksijen türlerinin üretiminde artışa ve inflamasyona yol açar. İ/R sürecindeki toplam doku hasarının azaltılması için terapötik yaklaşımların geliştirilmesi önemlidir. Bu bölümde, İ/R sürecindeki moleküler mekanizmalar, ROS, sitokinler, adezyon molekülleri, kalsiyum ve diğer aracı moleküllerin rolü, mitokondri ve ER'un etkileri, endotel, nötrofil, kupffer hücreleri ve lenfositlerin önemi, nekroz ve apoptozu tetikleyen moleküler mekanizmalar hakkında bilgi verilecektir. İ/R sürecinin daha iyi anlaşılması, yeni tedavi yöntemlerinin geliştirilmesine katkı sağlayacaktır.(AI)